doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

ÖZSOY OPERASINDAN SADABAD PAKTINA:ATATÜRK’ÜN DIŞ POLİTİKA DEHASI 75
seçilir. Provalar sırasında yetersiz görülen bu kişi kadrodan çıkarılacaktır
ama gösteri yaklaştığı için önceden basılan program kitapçığında
bu kişinin resmi kalacaktır (Kahramankaptan 2005: 11) Bu
yoklukların yanı sıra kişisel çatışmalar, mesleki kıskançlıklar da işin
içerisine girmiştir. O zamanki adıyla Riyaseti Cumhur Orkestrası
Şefi Zeki Bey (Üngör) çalışmalarda gereken yardımı göstermiyordu
(Refiğ 1997: 24). Ahmet Adnan Bey’in yeni bir orkestra kurma
girişimi üzerine Zeki Bey işi daha da ileri götürmüş ve yakın dostu
Hasan Rıza Bey’e (Soyak): “Buraya böyle bir orkestra kurmak
için onunla çalışmak için İstanbul’dan orkestra getirtmek istiyorlar.
Hâlbuki onların içinde Rum var, Ermeni var, muhtelif milletlerden
insanlar var. Buraya Atatürk gelecek, İran Şahı gelecek, bunlar suikast
yapabilirler.” demiştir (Kahramankaptan 2005: 14). Provaları
yakından takip eden Atatürk, Halkevindeki locasından Zeki Bey’in
Ahmet Adnan Bey’e çıkardığı zorlukları görünce öfkelenecek ve
“Bu bir devrim hareketidir!” diyerek Zeki Bey’i orkestranın başından
uzaklaştıracak, şefliğe de genç Ahmet Adnan Bey’i getirecektir
(Refiğ 1997: 25).
Bütün olanaksızlıklara, güçlüklere karşın Özsoy operası yirmi
altıncı günün sonunda tamamlanır ve yirmi yedinci gün, 19 Haziran
1934 günü saat 16.00’da sahnelenmeye hazır hâle gelir.
Bu arada Rıza Pehlevi ve beraberindekiler Azerbaycan yoluyla
gelerek 10 Haziran 1934 Pazar günü Gürcübulak sınır kapısından
geçerler. Sınırda yapılan törenle Şah’ın Türkiye’yi resmî ziyareti
başlamıştır. Beyazıt, Iğdır, Kağızman yoluyla Kars’a ulaşan Şah’a
Atatürk’ün gönderdiği telgraf iletilir. Bunun üzerine Şah da Atatürk’e
cevabi bir telgraf gönderir. Yolculuğuna Erzurum, Bayburt, Gümüşhane
üzerinden karayoluyla devam eden ve Trabzon’a ulaşan Rıza
Pehlevi geçtiği her yerde halkın büyük ilgisi ile karşılanıyordu (Ayın
Tarihi Temmuz 1934: 8-14).
İran Şahı, 14 Haziran 1934 günü Trabzon’dan Yavuz zırhlısıyla
Samsun’a doğru hareket eder. (Hâkimiyet-i Millîye 14.06.1934:
1) Heyet, Samsun’a 15 Haziran günü ulaşır. Buradan yolculuğunu
demiryoluyla sürdüren Şah ve beraberindekiler 16 Haziran 1934
günü Ankara’ya varırlar (Hâkimiyet-i Millîye 17.06.1934: 1). Ankara
Garı’nda Şah için büyük bir tören düzenlenmiştir. Cumhurbaşka-