doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

ATATÜRK’ÜN BAKIŞ AÇISIYLA AZINLIKLAR 261
Yahudi’nin İstanbul’a sığınmasına yol açtı. 25-26 Haziran’da bölgeye
İran şahı Pehlevi ile gelen Atatürk, Deli Salamon adlı bir Yahudi’nin
kendilerine halkın kendileri istemedikleri şikayeti üzerine kim istemiyor?
Polisler mi memurlar mı ? diye sormuştu. Yahudi’nin buna
verdiği cevap halk istemiyor olunca, Atatürk halk istemezse beni de
kovar şeklinde cevap vermiştir. Bundan sonra Atatürk olayı inceleyerek
ve yetkililere Yahudilerin korunması emrini vermiştir. 54
Mustafa Kemal Paşa, Lazları, Kürtleri ve Çerkezleri Türk camiası
gibi aynı ortak geçmişe, ahlâka, hukuka sahip bulunmaları ve
Hıristiyan ve Musevileri’de mukadderat ve talihlerini Türk Milletine
bağlamaları ile Türk Milleti kavramı içine yerleştirerek oldukça
pragmatik, ırkçı olmayan, gayrimüslimleri dışlamayan, birleştirici
bir millet tanımı yapmaktadır. Mustafa Kemal Paşa’ya göre azınlık
kavramı içine yalnızca Müslüman olmayanlar yani gayrimüslimler
girmektedir. O’nun bu konudaki görüşleri yeni Türk devletinin azınlık,
vatandaşlık ve millet siyasetinin esaslarını belirlemiştir. Yani
Mustafa Kemal Paşa’nın millet anlayışı aynı coğrafyada yaşayan,
ortak tarih ve menfaat birliğine sahip, dil ve kültür bütünlüğü içinde
beraber yaşama arzusu taşıyan bireylerin, kanun önünde eşitliği
esasına dayanmaktadır. Mustafa Kemal Paşa’nın bu millet ve vatandaşlık
anlayışı hem tarihî süreç, hem de Osmanlı Devlet tecrübesi ve
herhalde en çokta reel-politiğin meydana getirdiği gerçekçi, çağdaş
ve insanî bir yaklaşımdır. Mustafa Kemal Paşa Türkiye Cumhuriyeti
Devleti kurulduktan sonra birleştirici unsur olarak din eksenli bir
kimlik yerine yavaş yavaş millet eksenli bir kimlik ortaya koyacak
ve bunu kitlelere mal edecektir. Mustafa Kemal Atatürk’ün vatandaş
ve millet anlayışında önemli gördüğü diğer bir unsurda din devletlerinde
görülen çok hukuklu sistemin ortadan kaldırılmasıdır. Çünkü
çok hukuklu devletlerde azınlıklar için ayrıcalıklar bulunduğu gibi,
aynı zamanda sosyal, siyasi ve hukukî kısıtlamalar bulunmaktadır.
Yani çok hukuklu sistemde kanun önünde eşitlik ilkesi yoktur.
Halbuki demokrasin birinci şartı kanun önünde eşitliktir. Yapılan
hukuk inkılapları sayesinde ülkede cins, ırk, inanç, sınıf ayrımı
54 Avner Levi, “ 1934 Trakya Yahudileri Olayı: Alınamayan Ders”, Tarih ve
Toplum Dergisi, Savı 151(Temmuz 1996), s. 11-14.