doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

ROMANYA TÜRK TOPLUMUNUN MODERNLEŞMESİNDE
ATATÜRK VE DEVRİMLERİNİN ETKİSİ
olduğu şeklinde beyanlara dahi rastlamak mümkündü. Ancak bilindiği
üzere ve basın organlarında da görüldüğü gibi, Atatürk Devrimlerine
karşı, Romanya Türk toplumu arasında geleneksel yaşamın
muhafazasında direnen bazı grupların çıkardıkları güçlükler, çeşitli
inkılapların benimsenmesine engel olmaya devam ediyorlardı. Nitekim,
kadılık müessesesinin Roman mahkemelerine geçmesi, şapka
gibi, pek tabiî sayılan bir meseleyi, halk nazarında korkunç bir şekle
sokmaya çalışmak; fes, peçe veya çarşaf konuları ve daha başkaları
bunlardan sayılırdı.
Bunlara karşı mücadele verirken, yenilikçi aydınlar, fesin bir
Yunan serpuşu olduğunu açıklamaya çalışıyor ve kadınlarımızın
dünyayı kendi gözleriyle görmeleri gerektiğini savunuyorlardı.
Hatta, bazı gazetelerde: “Bu gibi çirkin kıyafetlerin, Türkler
hakkında yanlış fikirler beslemeye sevk ettiğini” veya “kıyafet meselesinin,
medeni âlemdeki önemini anlamanın zamanı gelmiş olduğunu”
belirten yorumlara dahi yer veriliyordu.
Bir taraftan, kendini irticaya kaptırmamak, “Türk gencinin biricik
emel ve mefküresi” olması gerektiği anlatılırken, diğer taraftan
da, halkı aydınlatılarak, onu şaşırtmak amacıyla, köy köy dolaşan
yobazlara yüz verilmemesi de yürekten arzu ediliyordu.
Özellikle Latin harfleriyle ilgili devrimin, Romanya Türk toplumu
arasında bazı sorunlar yaratmış olduğu söylenebilir.
Bilindiği üzere, 3 Kasım 1928 tarihinde, Latin alfabesi hakkında
alınan kara duyulur duyulmaz, II. Meşrutiyet döneminde önemli rol
oynamış olan Makedonyalı Nikolaye Batzariye, aynı ayın sonlarında,
yeni harflerle makaleler yayınlamaya başlamış ve zamanla bazı
güçlüklerin aşılacağını belirtmiştir. Buna rağmen, komşu köylerin
birisinde yeni harflerle eğitime geçilirken, diğer köyde Arap harfleriyle
okuma-yazma devam ediyordu. Özellikle, basın hayatında da
bazı güçlüklerle karşılaşıldığı bilinmektedir.
Nitekim, 1935 yılı sonlarında dahi, “YILDIRIM” gazetesine gelen
bir mektupta; “Gazeteniz, biz Müslümanlara lâyık olmadığı için
Gagavuz milletine lâyıktı. Sebebi de, okumayı bilmiyoruz.” denildiğini
görüyoruz.
Kadın hakları konusunda da, Romanya’da bazı şartlar mevcut
335