doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

728
YAVUZ ÖZGÜLDÜR
Bu eserin, 31 Mart İsyanı’nın Hareket Ordusu tarafından bastırılmasıyla
ilgili yürütülecek bilimsel araştırmalara, birinci elden
kaynak olarak önemli katkılar sağlayacağına inanmaktayız.
Yayımlanan II nci Cilt, Mustafa Kemal’in Harp Akademilerinde
öğrencilik yaptığı esnada tuttuğu notları içeren defterlerden oluşmaktadır.
Defterlerin orijinalleri Genelkurmay ATASE Başkanlığı
Arşivinde, Atatürk Koleksiyonları bölümünde bulunmaktadır.
Bu defterlerde, Harp Akademilerinde geçen öğrenci subaylık
döneminde önemli gördüğü askerî konuların yanında, Balkanlarda
meydana gelen siyasi gelişmeler, basında çıkan kimi önemli haberler,
ülkeler hakkında genel bilgiler, çeşitli savaşlardan çıkardığı
dersler (1864 Prusya-Danimarka Savaşı, 1904 Rusya-Japonya Savaşı),
Deniz kuvvetleri ile ilgili tuttuğu notlar, çeşitli dönemlere ait tarih
notları görülmektedir. Bunların tümüne dikkatlice bakıldığında,
Mustafa Kemal’in kendini çok iyi bir biçimde yetiştirmeye çalıştığı,
pek çok konuya ilgi duyduğu söylenebileceği gibi, defterde yaptığı
küçük değerlendirmelerde bile dehasının pırıltıları kolayca görülebilmektedir15
.
Yayımlanan III ncü cildin konusu ise, II. Viyana Kuşatması
(1683) öncesi Osmanlı-Rus sefer ve muharebeleri, II. Viyana Kuşatması
ve 1768-1774 Osmanlı-Rus sefer ve muharebeleri hakkında
tuttuğu notları ve değerlendirmeleridir.
Muhtemelen öğrencilik döneminde tuttuğu bu sefer ve muharebelerle
ilgili notlar, sıradan bir öğrenci notundan farklı özellikler
içermektedir. Mevcut bir tarih kitabından olduğu gibi aktarılan notlar
görüntüsünden çok uzaktır. Osmanlı-Rus Savaşları ve II. Viyana
Kuşatması ile ilgili ciddi değerlendirmeler içermektedir. Başarısızlığın
sebepleri ve muhtemel çözüm yollarıyla ilgili görüşlerini açıkça
ortaya koyan Mustafa Kemal, bunlardan alınması gereken dersler
hakkında da değerlendirmeler yapmıştır. 16 Mustafa Kemal, II. Viyana
kuşatmasını ele aldığı defterde yer alan notlarında Merzifonlu
Kara Mustafa Paşa’nın çok hırslı davrandığını, ordu komutanlarının
ikazlarını dinlemediğini, üstün durumda olmasına karşın bundan
15 Atatürk’ün Not Defterleri – II, Genkur. Basımevi, Ankara, 2004, s.2-4
16 Atatürk’ün Not Defterleri – III, Genkur.Basımevi, Ankara, 2005, s.1-10.