doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

44
DURSUN ALİ AKBULUT
tasarıları üzerinde görüş beyan etmek üzere Şura-yı Devlet’in teşkilini
ön görüyordu. Üyeleri TBMM tarafından seçilen, teşkilat olarak
başbakanlığa bağlı bulunan Şura-yı Devlet’te her biri bir başkan
dört üyeden oluşan beş daire vardı. İkinci daire Tanzimat Dairesi
idi ki genellikle kanun ve tüzük tasarılarını inceleyerek görüşlerini
yazardı. Kanun tasarılarının anayasaya uygunluğunu, öteki yasalarla
uyumluluğunu sağlamak üzere geliştirilen sistemde son söz daima
meclise ait olurdu.
29 Ekim 1923 te cumhuriyet ilan edilirken tadil yasasının
ikinci maddesi “Türkiye Devleti’nin dini din-i islamdır, resmi lisanı
Türkçedir.” şeklinde düzenlenmiştir. ”Din-i islam” ifadesi 1924 anayasasında
da muhafaza olunmakla birlikte uygulamalar laik devlet
düzeni içerisinde cereyan ediyordu. 1925 yılı Şubatında Şeyh Sait
ayaklanmasını çıkması üzerine hükûmetçe alınan tedbirler arasında
25 Şubat 1925 te kabul edilen Hıyanet-i Vataniye Kanunu’nun birinci
maddesinin tadili hakkında 15 Nisan 1339 tarihli kanuna müzeyyel
kanun yer almaktadır. Yasanın birinci. maddesinde dini veya
dince kutsal kabul edilen değerleri siyasi amaçlara esas ve alet etmek
amacıyla cemiyetler kurmak yasaklanmış, bu gibi cemiyetleri kuranlar
ve bu cemiyetlere girenler vatan haini sayılmışlardır. Olağanüstü
şartlar altında çıkarılan bu kanunda dini siyasete alet edenlere en ağır
cezaların verilmesi ön görülmüştür. Böylece siyaset ile dinin kulvarlarını
birbirinden ayırmak için önemli bir adım daha atılmış, ulusal
egemenlik açısından mahzurlu görülen bir uygulamanın daha önüne
geçilmiş oldu. Bundan sonraki düzenleme ve uygulamalar bu yönde
sürdürülerek laiklik ilkesi temel nitelik olarak anayasamızdaki yerini
almıştır.