doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

802
Batı Türkleri sevemedi, Türkler de
Batıyı; ilişkiler hibir zaman samimi
olmadı.
Batılılaşmaya karşı çıkanlarla savunanlar
200 yılı aşkın zamandır hep
çatışıyor, devlet her zaman net tavır
koyamıyor.
Batılılaşmaya başladığında Osmanlı
duraklama devrini bitirmiş ve çöküş
dönemi psikolojisine girmişti.
MUSTAFA ERGÜN
Avrupalılar samimi ve dürüst davrandılar.
İlişkiler güven havası içinde kuruldu.
Batılılaşmaya karşı bir grup yok, sanayileşme
ve yenileşmelerde hep kararlı
bir politika izlendi.
Sanayileşmeye başladığında Japonya
yeni bir yükselme devrine başlamıştı.
Osmanlı modernleşmesi önce askerî alanda başlamış, Batı tipi
askerî birlikler teşkil edilmiş, eğitim yenilenmiş, askerî teknoloji
modernleştirilmiştir. Japonya’da modernleşmeye karşı çıkan samurayların
ortadan kaldırılması gibi, Osmanlıda da modernleşmenin
önündeki en büyük engel olan Yeniçeri Ocağı ortadan kaldırılmıştır.
Osmanlı sanayileşmeyi gerçekleştiremedi. Japonlarla aynı tarihte
kurulan fabrikalara, memleketin birçok yerinde kurulan Sanayi
mekteplerine, Teşvik-i Sanayi Kanunlarına rağmen gerçekleştiremedi.
Bunun değişik faktörleri sayılabilir: yeterli nüfusun ve ihtiyacın
olmaması, tüketici sınıfın oluşmaması, Avrupa’nın sanayi üretiminin
ülkeye hızlı ve çok girişi, eğitim ve teknoloji desteğinin, sermayenin
olmaması gibi... Türkiye’deki gerek siyasal gerekse kültürel gelişmeler
de, bu gelişmeleri zorlayacak ana motor olan sanayileşme
olmadan yapıldı.
Dolayısıyla çoğu zaman devlet zorlaması ve üst tabaka devrimleri
olarak. Şekilsel değişiklikler yapıldı ama zihniyet değişikliği olmadı.
Haklar verildi ama kullanılamadı.
Sanayileşme bizim topluma o zaman doğrudan etki etmedi, Avrupa
toplumuna yaptığı etkilerin sadece kültürel ve siyasi boyutları
geldi; millîyetçilik yayıldı, etnik millîyetçilik Osmanlıyı parçaladı;
Türk burjuvazisi doğdu, değerler değişti ama değişiklikler kalıcı olarak
yerleştirilemedi. Gerek Osmanlılar gerekse Cumhuriyet zamanında
bazı sosyal değişiklikler yukarıdan aşağıya, “halka rağmen”,
zorunlu kültür değişmesi tarzında olmuştur.
20.yüzyılda yeni Türk toplumunun nasıl şekilleneceği üzerindeki
tartışmalar Osmanlılar zamanında başlamış ve İttihat ve Terakki
ideologları tarafından “Türkleşmek, İslamlaşmak, Çağdaşlaşmak”