doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

596
ENVER KONUKÇU
ve açılışta, kısa konuşmalarda bulunmuşlardır. 15
Kars Konferansı’nda Açılış ve Kapanış Nutukları
Kars Konferansı, 26 Eylül 1921 akşamı başladı. 13 Ekim
1921’de sona erdi. Bu nedenle açılış ve kapanışlarda Türk ve Sovyet
Cumhuriyetleri temsilcileri arasında samimi görüşmeler olurken,
günün önemi üzerinde taraf başkanlarının ve bu arada Ermeni temsilcisinin
nutukları dinlendi. O zamanki mevcud siyasi ve askerî durumu,
TBMM ve Moskova ile Erivan’ın sürdürmekte olduğu görüşler
öğrenilmiş oldu. Konferans’da ilk sözü, ev sahibi olması nedeni
ile Türk Hey’eti’nin başkanı Şark Cephesi Komutanı Tuğgeneral
Kâzım Karabekir aldı ve şunları söyledi:
“Muhterem Yoldaşlar,
Türk milleti Kapitalist ve Emperyalistlerin kendisine tatbik etmek
istedikleri Sevr Muahedesi’ni tanımadı. Bu meş’um muahedeyi
yapanların cebir ve tehditlerine karşı boyun eğmedi. Ve kendi arzusu,
iradesi hilâfına olarak nevmidane bir serfüru siyasetini takip
edenlere karşı bir inkılap yaptı. Yeni bir hükûmet vücude getirdi.
Garbin zulmüne, bu suretle var kuvvetiyle göğüs geren Türk milleti
yüzünü şarka çevirdiği zaman karşısında, muazzam bir inkılâbın
âlemşümul hareketiyle galeyan eden Şûralar Rusyasını gördü, ona
dest-ı muhadenetini uzattı ve onunla el ele şarkın hâlâs ve refahına,
muhadenet ve uhuvvetine hizmet etmek için ahdetti.
Siz asil Kafkas milletleri ise, Türk hükûmeti ile Rusya Şûralar
Cumhuriyeti arasında şarkın muhterem birer uzvusunuz. Her biriniz
Rusya Şûralar hükûmet-i muazzamasının bir uzv-ı kıymettarı bulunmak
itibariyle dahi ayrıca haiz-i şeref ve ihtiramsınız.
Cümlenize beyan-ı hoş âmedî eder ve bu içtimâimizi bütün
hararet-i kalbimle alkışlarım. Çünkü Moskova’da temellerini attığımız
muhadenet ahitnamesinin teyid takviyesi demek, şarkta ebedî
bir kardeşliğin tesisi demektir.
Binaenaleyh bugün teşebbüs ettiğimiz bu muazzam ve serin
sür’atle muvaffakiyeti hususunda en hâr temenniyatta bulunarak
konferansın açıldığını arzederim, Yoldaşlar.”
15 Kâzım Karabekir, İstiklâl Harbimiz, İstanbul, 1988, s.281. Hilmi Uran, Hatıralarım,
Ankara, 1959, s.94.