doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

1920-1938 DÖNEMİ TÜRK ROMANINDA ATATÜRK VE ANKARA 751
önce davranan Halide Edib tarafından çok beğenilecek ve onun eserinin
adı olacaktır. Açık bir mektupta romanının isim hikâyesi verilirken
Yakup Kadri’ye hem özür hem de teşekkür mesajları yer alır.
Bu iki kalemin, düşmanın çekilirken taş taş üstüne bırakmadığı
Anadolu’ya bakışları, Anadolu insanına yönelmeleri, “Hiç iğrenmeden,
hiç korkmadan, çekinmeden bu tozlara, bu topraklara doğru
eğileceğiz; onları terimiz ve gözyaşımızla yoğuracağız ve hasretini
çektiğimiz güzellik ve iyilik abidesini işte bu çamurdan, bu hamurdan
yapacağız” (Enginün 2001, 100) ahd-i vefasına bağlı olarak ortaya
koyduğu eserler Millî Mücadele edebiyatının ilk sıralarında yer
alırlar. Her ikisine de yeni bir iman aşılayan Millî Mücadele sürecinde
Anadolu, yeni bir destanın oluştuğu mekan, bu mücadelenin önderi
Mustafa Kemal Paşa, bu destanın kahramanı olarak önemli yer
tutar. (Enginün 2001, 110) Çünkü; Türk milletinin sembolü, Millî
Mücadelenin önderi Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın varlığı, yurdu ve
Türklüğü kurtaracak gücün de kendisidir.
Eşiyle kendisini karşılamaya gelen Mustafa Kemal Paşa’yı Ankara
Garı’nda ilk görüşü ve daha sonraki duygularını anlatan Halide
Edib’in gözlemleri, onun fiziki özelliklerinin gerisinde, manevi ve
ruhi portresi ile ilgilidir;
“… Gün kararıyor, istasyonda toplanmış olan kalabalık fark
edilemiyordu. Tren istasyonda durunca, biri trene yaklaştı. Asker
üniformasıyla Babıali civarında uzaktan görmüş olduğum Mustafa
Kemal Paşa olduğunu tanımak güçtü.
Trenin kapısı açılınca Mustafa Kemal Paşa yaklaştı. Bana merdivenlerden
inerken yardım etti. Bu elin çevik hareketi ve kudreti,
bana Mehmet Çavuş’la Millî Mücadele’nin yolda arkadaşlık etmiş
olduğum şahsiyetlerini hatırlattı. Fakat bu kudretli el, şekil itibarıyla
ötekilerden bambaşkaydı. (…) Mustafa Kemal’in gergin derili, uzun
parmaklı beyaz eli Türkün bütün hususiyetleriyle birlikte aynı zamanda
hâkim bir vasfa da sahipti.”
Millî Mücadele’nin onbaşısı Halide Edip, kendi ferdi tecrübelerini
Ateşten Gömlek romanının kahramanları üzerinden aktarırken,
Başkumandan Mustafa Kemal savaş öncesi ve sonrasında yazarın
tanıklıklarıyla çok canlı bir şekilde tasvir edilir. “Türk milletinin bütün
acısı o yüzde toplanmış gibiydi” (s. 212) diyerek Duatepe’de,