doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

TÜRK DEVRİMİ’NİN EVRENSEL NİTELİĞİ 623
Lübnan, Mısır, Tunus) Kemalist gücün bir İslam liderliği üstlenerek
gelip kendilerini kurtarması yolunda istekler ve gösteriler yapılmıştır.
Ancak Osmanlı türü bir devlet yönetimi kontrolünün istenmediği
de saklanmamaktadır. Beyrut’ta yayınlanan ve Kemalist Hareketi en
çok desteklediği bilinen Al Balagh gazetesi bile 3.10.1921 tarihinde,
Sakarya Zaferi’ nin hemen ertesinde şöyle yazıyordu:
Müslümanların yakınlaşmasını daima arzu ettik ve Doğu’nun
ancak bu bütünleşme ile kurtulabileceğine inanıyoruz. Ama tek bir
İslam devleti fikrine özenmiyoruz. Her Müslüman kardeşini dostlukla
mütalaa etmeli ve hepimizin çıkarı için hareket etmelidir.”
Açıkçası kendilerinin de, sadece gelip kurtaracak bir güç tasarlamaları,
Türk Devrimi’nin Panislamcı bütünlüğe karşıtlığının tek
taraflı bir davranış olmadığını kanıtlamaktadır. Üstelik zamanında
sömürgeci güçlere destek vererek Osmanlı ordularını ülkelerinden
uzaklaştırmış olmalarının Türklerde bir güvensizlik yaratacağını da
fark ettiklerini düşündürüyor. 1922 Eylül’ünde Büyük Zafer kazanılınca
bütün İslam dünyasında sonsuz bir heyecan yaşanır. Her tarafta
coşkun gösteriler vardır. Gazi Mustafa Kemal’i İslamın kahramanı
ilan edenler arasında El Ezher’in Şeyhi bile vardır. Hatta Lozan barış
konferansına Ankara ile birlikte katılmayı önerenler çıkmış ancak
Avrupalılar tarafından reddedilmişlerdir.
Atatürk’ü halife ilan etme yolunda Hindistan’dan başlayan kampanya
da böyle bir işbirliğini hedefliyordu. İslami dayanışmanın işlemezliğini
hem Dünya Savaşı hem de Kurtuluş Savaşı sırasında
yaşamış olan Atatürk bu çağrıyı da ciddiye almamıştır. Hele İngilizlerin
Sünni Hilafeti, Hindistan temsilcisi olarak bu inancı tanımayan
İsmaili lider Ağa Han vasıtasıyla kontrolde tutma girişimleri belirginleşince
“siyasi niteliği bulunamayacağı” gerekçesiyle hilafeti tamamen
lağvetmiştir. Bu girişim üzerine Türk Devrimi’ni dinsizlikle
suçlama çabaları görülür. Ancak bu hususta da birlik değildirler. Suudiler
1927’de Mekke’de düzenledikleri İslam kongresine “şapkalı”
bir Türk temsilcisinin katılmasını kabul etmişlerdir.
Türk Zaferi ile büyük ölçüde etkilenmelerine ve bunu bağımsızlık
savaşlarının en büyük modeli saymalarına karşılık bu ezilmiş
milletler Atatürk’ün diğer ilkelerini tam benimseyemedikleri için
Türk Devrimi’nin vardığı hedeflere ulaşamamış ama ondan yarar-