doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

368
ZEKERİYA TÜRKMEN
nuz ki, bir gün hedeflere ulaşacağız.” 17
Nitekim o, bu fikirlerini söyledikten tam 12 yıl sonra Büyük
Nutku’nda da belirttiği gibi bunları safha safha uygulamaya koyacaktı.
Mustafa Kemal Paşa, Birinci Dünya Savaşı sonunda cumhuriyetçi
fikirleri ile tanınan bir kişi idi. Hatta Samsun’a çıkmadan önce
dönemin sadrazamı Damat Ferit, “Mustafa Kemal cumhuriyetçidir”
diyerek ordu müfettişi olarak görevlendirilmesine karşı çıkmıştır.
Ancak, “mevcut kumandanların en liyakatlisi olduğundan, Çanakkale’deki
başarıları bilindiğinden, müfettişlik görevini layıkıyla yapabileceği”
belirtilerek Osmanlı Genelkurmayı tarafından müfettiş
olarak görevlendirilmesi yolundaki çalışmalar aksatılmadan yürütülmüştür.
18 Atatürk’ün çok uzun yıllar yaverliğini yapmış olan Cevat
Abbas Gürer de onun kararlılığı hakkında şunları söylemektedir:
“Hadiselerin müspet ve menfi hareketlerine her zaman nüfuz eden
koca dahi; her işinde hâkim olarak karar verir ve tedbir alırdı. Yirmi
dört yıllık yakınlığımızda bu fıtratın en büyük kabiliyet ve enerji sahibi
Atatürk’ü; hep aynı kuvvet ve kudrette gördüm.” 19
Bir askerî deha olarak Atatürk, “Ben askerliğin her şeyden çok
sanatkârlığını severim” der. Komutanlık, bir askerî sevk ve idare sanatıdır.
Komutan; bilgisiyle, ileri görüşlülüğüyle, cesaretiyle, iradesiyle,
adaletiyle, tutum ve davranışlarıyla birliğine sahip çıkan; onları
en zor anlarda dahi peşinden sürükleyerek bu sanatını icra eden
kişidir. Büyük Önder’in ifadesiyle komutan; “komuta ettiği birliğin,
barışta ve savaşta hem eğiticisi, hem yöneticisi, hem de gözeticisidir.
Komutan birliğin beyni ve itici gücüdür.” Kurtuluş Savaşına
yön veren lider kadro düşünce yapıları ve uygulamaları bakımından
incelenirse, Atatürk pek çok açıdan diğerlerinden ayırt edilir. 20
17 Sadi Borak, Bilinmeyen Yönleriyle Atatürk, İstanbul 1986, s. 22.
18 Gotthard Jaeschke, Sadrazam Damat Ferid’in, Mustafa Kemal Paşa’yı dönemin
padişahı Vahdettin’e cumhuriyetçi olduğunu söyleyip şikayette bulunduğunu
belirtir. Vahdettin ise mevcut komutanların içinde liyakatli biri olduğunu
ve Mustafa Kemal’i yakından tanıdığını belirtmiştir. Bk., “Türkiye Cumhuriyetinin
Kurucusu Atatürk”, Türk Tarih Kongresi Bildiriler, Ankara 1967, s.
556; Hamza Eroğlu, Atatürk ve Cumhuriyet, Ankara 1998, s. 30.
19 Cevat Abbas Gürer, Ebedi Şef Kurtarıcı Atatürk’ün Zengin Tarihinden
Birkaç Yaprak, İstanbul 1939, s. 12.
20 Kurtuluş Savaşı’nda görev almış tümen ve daha üst kademe birlik komutanlığı
yapmış 90 askerî şahsiyet incelendiğinde, bunlardan 7 kişi Atatürk’le ayni
kıdemde, 29’u Atatürk’ten kıdemsiz, 54’ü ise kıdemlidir. Bu rakamlar dikkate
alındığında komutanların % 60’ının Atatürk’ten kıdemli olduğu ortaya çıkar.