doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

ÇİNDE ATATÜRK 415
Şiho savaşına komuta edenler arasında hiçbir Uygur komutanın olmadığını
duyan Üç Vilavet Geçici Hükûmet Başkanı’nın, “Keşke
aramızda Mustafa Kemal gibi bir kahraman olsaydı” sözünü bir diyalog
olarak vermiş.
1980’de “Sincan” gazetesinde Mustafa Kemal’in ünlü “Gelişmezsek
mahvolacağız” sözünü konu edinen makale ve 2000’de Sincan
Maarif Gazetesi’nde yayınlanan “20. Yüzyılın 6 Büyük Refomcusu
“konulu uzun bir makalede Mustafa Kemal Atatürk “Türkiye’yi
çağdaş medeniyete taşıyan, devletin atası “ diye tanıtılmış, 2004’te
“Edebi Çeviriler Dergisi”, “Günümüz Türkiye’sinin kurucusu Mustafa
Kemal” adındaki makaleyi Çince’den Uygurca’ya çevirerek yayımlamış.
Mustafa Kemal devrimleri hüküm sürmeye ve başarıya ulaşmaya
başladığı zaman, Çin Komünist Partisi ile Komindan Partisi, onun
tecrübelerini Çin’e uygulamıştı. Ama o zaman Mustafa Kemal gibi
bir şahıs Çin’de yetişmemiş ve de Çin’de burjuva diktatörlüğüyle
kapitalist rejim daha oluşmamıştı. Öyle olmasına rağmen o dönemlerde
Mustafa Kemal hakkında birkaç kitap yayımlanmıştı. Mustafa
Kemal’ın Kurtuluş Savaşı’nı başarıyla sonuçlandırdığı 1923’ten
sonra tam 83 yıl geçti. Bu 83 yılda Çin Komünist Partisi’nin Türkiye
Devrimi ve Mustafa Kemal’e ilişkin düşüncelerinde değişiklik oldu.
Çin Komünist Partisi’nin önceki liderleri arasında Türkiye Devrimi
ve Mustafa Kemal’i değişik değerlendirenler vardı. Hatta 60’lı
yıllarda Mustafa Kemal hakkında yazılar kaleme alan Çin bilim
adamları eleştirilmişti.Ancak 1980’li yıllardan itibaren, Türkiye’yi
ve Mustafa Kemal’i inceliyenler çoğalmaya başladı. Çin-Türkiye
diplomasisinde de bazı değişiklikler görülmeye başladı. Bu konuda
başkan Mao, 1940’larda “1927’deki Çin’nin birinci büyük devrimi
başarısızlıkla sonuçlandıktan sonra, Çin burjuvazisinin bazı mensupları
Kemalizm’i ateşli bir şekilde savunmamışlar mıydı? Ama
Çin’in Mustafa Kemal’i nerede? Ve Çin’in burjuva diktatörlüğüyle
kapitalist toplumu nerede?” demişti. Çin’in büyük siyaset adamı Can
Ze Min, Nisan 2000’de Türkiye’yi ziyaret ettiğinde, şerefine düzenlenen
törende “Türk milleti, çalışkan kahraman bir millet. Birinci
Dünya Savaşı’ndan sonra Türk halkı, millî kahraman, general Mustafa
Kemal’in liderliğinde ulusal devrimi gerçekleştirerek, kuvvetli