doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

BİR ASKERÎ DEHA OLARAK ATATÜRK’ÜN İLERİ GÖRÜŞLÜLÜĞÜ VE
ORDU-MİLLET DAYANIŞMASINA VERDİĞİ ÖNEM
orduya alternatif olabilecek hiç bir kuvvet kalmamıştı 48 .
Düzenli ordunun teşkili ve ilk zaferlerin kazanılmasından sonra
halkın orduya olan güveni giderek arttı. Büyük sıkıntı ve yokluğa rağmen
Türkler, bütün varını yoğunu orduları için seferber ettiler. Ancak,
Kütahya-Eskişehir muharebelerinde alınan yenilgi TBMM’de
büyük tartışmalara neden oldu. Mustafa Kemal Paşa ve Fevzi Paşa
bütün sorumluluğu üzerlerine alarak orduyu Sakarya nehrinin doğusuna
geri çektiler. Bu durum, TBMM’de meclisin Kayseri’ye nakledilmesi
konusunu gündeme getirdi. 49 Bunun üzerine TBMM’de 4
Ağustos 1921’de verilen bir önerge ile başkomutanlık kanun tasarısı
görüşülmeye başlandı. Öteden beri Kurtuluş mücadelesinin doğal
önderi olarak Mustafa Kemal Paşa’ya mecliste yapılan gizli oylamanın
ardından 13 red oyuna karşılık 169 kabul oyu ile üç aylığına
“Başkomutanlık” görev ve yetkileri verildi. 50
Mustafa Kemal Paşa, Başkomutanlık görevine atanmasından
sonra askerî dehasını bir kez daha göstererek, ordu-millet dayanışmasıyla
bir milleti zafere ulaştıracak yolu açmış oldu. Mustafa Kemal
Paşa, başkomutan sıfatı ile 5 Ağustos 1921 tarihinde “Orduya
ve Millete” yayımladığı beyannamede, kendisine verilen bu şerefli
görevi en iyi şekilde yerine getirmeye çalışacağını belirttikten sonra,
neden ve niçin harp edildiğini açıkladığı gibi, ikna edici bir üslupla
Türklerin tekrar ordu-millet bütünleşmesi içinde düşmana karşı mücadele
etmeleri gereğini hatırlattı. 51 Mustafa Kemal Paşa’nın bu hatırlatması
üzerine halk adeta galeyana gelmişçesine orduya katılmak
için askerlik şubelerine müracaat etmeye başlamıştır. Bu onun askerî
dehasının halka yansıması şeklindeydi. Bir gazete o günlere dair bir
haberi sütunlarına şu şekilde yansıtmakta idi: “...Anadolu’da herkes
48 HTVD., Sy: 73, (1970), vesika nr: 1574.
49 TBMM’de yaşanan bu tartışmalar hakkında ayrıntılı bilgi için bk., TBMM
GCZ., c. II, s. 116-224.
50 Hâkimiyet-i Milliye, nr: 256, 6 Ağustos 1337/1921; ayrıca bk., TBMM
GCZ., c. II, s. 164-185. Başkomutanlık meselesi 31 Ekim’de birinci kez, 4
Şubat 1922’de ikinci kez (TBMM GCZ., c. II), 5 Mayıs 1922’de üçüncü kez
(TBMM GCZ., c. III, s. 313.) uzatılması gündeme gelmiştir.
51 Hâkimiyet-i Milliye, nr: 257, 7 Ağustos 1337/1921; İkdam nr: 8767, 10
Ağustos 1337/1921; Atatürk’ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri, c. IV,
(Yay. Hz. Nimet Arsan), Ankara 1964, s. 392-393.
377