doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

ATATÜRK’ÜN ASKERİ DEHASININ YANSIMALARI: YAZDIĞI
ESERLER VE NOT DEFTERLERİ
koşuluyla...” diyerek, Türk milletinin öz benliğini yitirmeden çağdaş
uygarlık düzeyinin üzerine çıkabileceğini daha 1914’lerde öngörebilmiştir.
Subaylarda ve erlerdeki inisiyatif özelliğine eserinde geniş bir
bölüm ayıran ATATüRK, kendi dönemi ile daha önceki dönemlerde
Osmanlı ordusunu kıyaslamıştır. Özellikle Trablusgarp Savaşı’nda
edindiği deneyimler ile kendiliğinden hareket ve iş görme özelliğinin,
olması gereken sınırını göstermiştir 8 . O, komutanların olağanüstü ve
aniden ortaya çıkan durumlarda kendi başlarına düşünerek, kendiliklerinden
iş yapabilecek nitelikte yetiştiklerine inanmadan bir askerî
birliğin, bir ordunun güvenilir bir güç olarak tanınmasının imkansız
olduğunu söylemektedir. Ancak, inisiyatif kullanmanın sınırlarını da
çizen Mustafa Kemal, “Astların hareket özgürlükleri keyfi hareket
rengini almamalıdır. Savaşta, büyük başarının temeli olan bağımsız
karar verme yeteneği, gerekli sınırlar içinde olanıdır”. 9 Mustafa
Kemal’e göre; İnisiyatifin, haddini bilmezlik derecesine vardırıldığı
bir orduda, üst ast ilişkisinden, itaat ve disiplinden söz edilemez. 10
Nitekim, subaylarda inisiyatif özelliğinin ne olduğu, nasıl olması gerektiği
ve nasıl uygulanması gerektiğini 1915 Çanakkale Muharebeleri
esnasında bütün dünyaya göstermiş ve örnek olmuştur. 25 Nisan
1915 günü düşman askerinin Arıburnu’na çıkartma yaptığı haberleri
gelince, ordu ihtiyatı durumunda olan 19 ncu Tümeni emir almadan,
inisiyatif kullanarak düşmana taarruz ettiren ve onları durduran
Mustafa Kemal, savaşın ve ulusun kaderini değiştirmiştir.
ATATüRK, eserin son bölümünde, Kuzey Afrika’da birlikte
çarpıştığı korkusuz ve yiğit silâh arkadaşlarını anmış ve onları
“yüksek askerlik niteliklerine” sahip insanlar olarak tanımlamıştır.
Bu davranışı onun -diğer bütün üstünlüklerinin yanı sıra- insancıl ve
vefa yönüne de tanıklık eder.
Günümüzde bile yüksek askerlik niteliklerine ve komuta etme
sanatına yönelik özlü mesajlar taşıyan eser bütün komutan adaylarının
liderlik yolunda bilinmesi gerekenleri ortaya koymaktadır. Buna
göre:
8 Mustafa Kemal, a.g.e., s.26.
9 Mustafa Kemal, a.g.e., s.30.
10 Mustafa Kemal, a.g.e., s.32.
725