doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

438
NURİ KÖSTÜKLÜ
Dolayısıyla, hem fert, hem de millet hayatında önemli bir sosyal
disiplin olarak kabul edilen tarih disiplinine devletler, eğitim programları
içinde hep önem veregelmişlerdir. Bu yüzden tarihin nasıl
öğretileceği veya ondan en verimli şekilde nasıl faydalanılabileceği
hususunda yeni kural ve ilkeler bağımsız bir disiplin olarak geliştirilmektedir.
Bugün gelişmiş batı ülkelerinde mesela İngiltere’de “tarih
öğretimi” son 20 yılda sürekli gelişme gösteren bir disiplin olarak
karşımıza çıkmaktadır.
Millî kimlik kavramına bu şekilde kısaca temas ettikten sonra
Atatürk’ün Türk tarihi ve öğretimi hakkındaki söz ve uygulamalarını
anlayabilmek için yakınçağ Türk tarihindeki belli başlı gelişmeleri
kısaca hatırlamamız faydalı olacaktır.
Bilindiği üzere yakın Türk tarihi özellikle 19.yy. başlarından
itibaren çeşitli siyasi çalkantılar ve köklü değişim hareketlerinin
yaşandığı bir dönemdir. Bu dönemin karakteristiğine bakacak olursak
2 temel özelliğin dikkat çektiğini görürüz. Bunlardan birincisi;
Osmanlı Devleti’nin Batı karşısında eski gücünü kaybetmesi ile
Batı’nın O’nu paylaşma arzusu ve bu doğrultudaki politika ve uygulamaları.
Batı’dan yönelen tazyikler. Bu tazyikler 1815’te Şark Meselesi
adıyla şifrelendiğinde, nihai hedef Osmanlı’nın paylaşılması
ve Anadolu’da Türk siyasi hâkimiyetinin kırılması olarak belirlenmişti.
İkincisi ise; Batı’nın gücü ve baskısı karşısında yetersizliğini
fark eden Osmanlı Devleti’nin, var olabilmek için kendini yenileme
ve çağa ayak uydurma iradesi ve buna bağlı olarak birtakım müessese
veya fikirleri geliştirme gayreti ve arayışı içinde bulunmasıdır.
Batı’nın Osmanlı’ya daha doğrusu Türklere yönelik baskıları yalnızca
maddi alanda olmayıp, kültür alanında da yoğunlaşmıştı.
Özellikle Türk’ün varolma veya yokolma sınırına getirildiği
20.yy. ilk çeyreğinde Türk insanını, tarihini, coğrafyasını ve kültürünü
tahrip etmek üzere birçok asılsız iddialar, iftiralar ortaya atılmıştır.
Bunlar, Türklerin sarı ırka mensup olduğu ve Avrupalılara göre
ikinci sınıf insan sayılması gerektiği ve Türklerin medenî kabiliyet
ve istidattan mahrum olduğu iddialarıdır. Batılı tarihçi ve politikacılar
sarı ırka mensup olan bu ikinci sınıf insanların kabiliyetsiz,
anlayışsız, uyumsuz, tehlikeli olduklarını, hiçbir medeni eserlerinin
bulunmadığını, kendilerini düzenleyecek ve yenileyecek kapasitele-