doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

TÜRKİYE CUMHURİYET TARİHİNİN BAŞLICA KAYNAKLARINDA ATATÜRK 57
yolu, gazetelerdir. Gazetelerin yaygınlığı ve okur yazar sayısı elbette
günümüzle karşılaştırma kabul etmeyecek orandadır. Bununla birlikte,
tek olanak olduğundan, 1923 yılı başında İzmit, 1924 yılı başında
da İzmir’de gazetecilerle basın toplantısı yapıp çok ayrıntılı açıklamalarla
sorularını yanıtlar.”Türkiye matbuatı milletin hakiki seda ve
iradesinin tecelligahı olan Cumhuriyetin etrafında çelikten bir kale
vücuda getirecektir. Bir fikir kalesi, zihniyet kalesi” 17 diyerek basına
düşen büyük görevi hatırlatır. Sonra ordu ileri gelenleriyle konuşur.
1924 batı Anadolu gezisi, hem bir kaç ay önce duyurulmuş cumhuriyetin
nasıl kabul gördüğünü hem de çok yakın zamanda kaldırılmak
üzere olan halifeliğe yaklaşımı gözleyip gereken bilgilendirmeyi
yapmak üzere planlanmıştır.Atatürk, İzmir’de harb oyunlarına katılarak
askerin de görüşünü öğrenip desteğini sağlamayı istemektedir.
“Türkiye Cumhuriyeti yalnız iki şeye güvenir. Biri millet kararı, diğeri
en elim ve müşkül şerait içinde dünyanın takdiratına bihakkın
kesbi liyakat eden ordumuzun kahramanlığı” 18 diyerek düşüncelerini
açıklamış ve öğretmenlerden fikri hür irfanı hür vicdanı hür kuşaklar
yetiştirmelerini istemiştir.
Türkiye Lozan Anlaşmasıyla bağımsızlığını bütün dünyaya kabul
ettirdikten sonra Türk devrimi, Atatürk’ün yaşamının amacı ve
hedefi olmuştur. Türk ulusunun bu gidişi, Konferans sırasında da
gözler önüne serildikçe Türk toplumuna ortaçağ toplumu gözü ile
bakan yabancı ülkeler burada yeşermeye başlayan uygarlaşmayı
görerek etkilendikleri kuşkusuzdur. Bu ciltte bu büyük çağdaşlaşma
atılımının her adımını, Atatürk’ün topluma bu adımlara yönelik
açıklamalarında bulmaktayız. Bu büyük uygarlık projesini bütün
toplumu kucaklayacak bir hareket olarak gören Atatürk, konuşmalarında
Tevfik Fikret’in “Elbet sefil olursa kadın alçalır beşer” sözlerini
tekrarlayarak 19 toplumun kadın erkek birlikteliğiyle oluştuğunun
altını çizmiştir. Kadının toplum içinde yerinin erkekle her bakımdan
eşit olması gereğine yönelik 1923 Ocak ayındaki İzmir konuşmasının
“Yaşamak demek faaliyet demektir…Bir heyeti içtimaiyenin bir
uzvu faaliyette bulunurken diğer uzvu atalette olursa o heyet mef-
17 İbid. s. 167.
18 Söylev ve Demeçler, Cilt II, s. 172.
19 İbid, s. 235.