doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

306
CELİL GARİBOĞLU NAĞIYEV
Köprülü’nün cevabı o zamanki Türkiyenin durumunu açıkca ifade
ediyor:
“–Efendim, – dedi, Türkiye’nin bugünki vaziyeti hepimize malumdur;
meğlubiyetle neticelenen ağır ve uzun muharibelerden çıkdık,
iktisadi veziyetimiz bizi memnun ede bilecek bir halde degil,
bilhassa büyük bir inkılab hayatı yaşayırız, zihnimiz henuz daha mühüm
meseleler ile meşkuldur. Bununla beraber ilmi müessiselerimiz,
Azerbaycan tarafından ortaya atılan yeni elifba meselesine de bigane
degiller. Bu yakınlarda Maarif Nezareti tarafindan hususi bir komisyon
teşkil edildi. Bu komisyon imla ve hürufatın tetkiki ile meşkul
olur, henuz kat’i bir fikir ve karara gelmediler” 13 .
Bundan sonra Halid Seid’in “Şu halde, kurultayda Anadolu
Türkleri namına yeni elifbanını lehine veya aleyhine bir fikir vermeyeceksiniz?”
sorusuna verdigi cevap da dikkat çekicidir. Fuat Köprülü
diyor:
“– Tabii değil mi? Ancak şurasını da arz edelim ki yeni elifbanın
aleyhine rey vermek için elimizde bir esas yoktur, lehine rey vermek
için de – maalesef – henuz hazırlığımız olmadığı gibi hükumet
tarafından da bu hususda bir talimat yoktur” 14 . Sonra Fuat Köprülü
fikrini devam etdirerek “...esas etibarı ile benim fikrim yeni elifbanın
lehinedir” diyor ve bu işde mevcut olan zorluklar barede bahs ediyor
ve fikrini bu sözlerle sonuclayir:
“– Evet, – dedi, – o halde bütün çetinliklere, iktisadi ağırlıklara
katlanarak yeni elifbaya geçmeye mecbur olacağız (bu tabii, menim
öz fikrimdir. Hükumet dairelerinin bu hususda ne düşündüklerine
aid bir şey deyemem). Çünkü esrimizdeki metbuat medeniyeti geniş
saheler, çok mikdarda okucular isteyir. Bundan dolayı Şark Türkleri
ile medeni münasibetlerimizi sağlamaya mecburuz, vakien hürufatın
ayrı olması dilce olan münasibeti kesmez, ancak çocuklarımıza,
gençlerimize ayrı ayrı hefleri öyretmeye mecbur olacağız, bu da bir
çok vaktımızı boş yere sarf etmeye sebep olacak... Bugünkü tehnika
da yeni elifbaya keçmeyi taleb edir. Arz etdiyim gibi buna bizim iktisadi
şeraitimiz henuz müsaid degildir. Bu hüsusda çalışmakta olan
1928, s. 91.
13 İbid
14 İbid