doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

ATATÜRK’ÜN DÜŞÜNCE SİSTEMİNDE ULUSALLIK-EVRENSELLİK DERİNLİĞİ 713
lık, millî hâkimiyet yani ulusal egemenlik ve cumhuriyetçilik, laiklik,
millîyetçilik, halkçılık yani demokrasi, millî birlik ve bütünlük,
devrimcilik, çağdaşlaşma, akıl ve bilimin öncülüğü, yurtta barış dünyada
barış anlayışı gibi ögeler veya ilkelerdir. Ama bu ilkelerin en
başında bağımsızlık, hatta her yönü ile tam bir bağımsızlık yer alır.
Bilindiği gibi Millî Mücadele bir bağımsızlık savaşıdır. Atatürk
bu savaşa girerken bir kısım ülke aydınlarının çaresizlik içinde,
kurtuluş yolu olarak düşündükleri yabancı bir devletin mandasını
istemek veya bölgesel birer kurtuluş yolu aramak gibi yetersiz düşünceleri
bir yana iterek temel ilke Türk milletinin onurlu ve şerefli
bir millet olarak yaşamasıdır. Bağımsızlığından yoksun bir millet
medeni insanlık dünyası karşısında uşak olmak durumundan kurtulamaz
gerçeğinden hareket ederek Nutuk’ta kendi kararını: “Ulusal
egemenliğe dayanan kayıtsız şartsız yeni bir Türk devleti kurmak2 diye açıklamıştır. “Ya istiklal ya ölüm” parolası da bu savaşın temel
ilkesi olmuştur.
İstiklal Savaşı, en büyük hizmet ve gayretlerle elde ettiği rütbe
ve nişanları söküp atmaktan çekinmeyecek kadar yurt ve millet
sevgisiyle dolu bir önderle, tarihî ve millî özelliklerinin onda kişileşmiş
olduğunu gören bir ulusun el ele vererek, dayandığı millî
birlik, kuvayımillîye ruhu, katlandığı fedakarlık ve gösterdiği irade
gücü ile imkânsızlıklardan nasıl imkânlar ve mucizeler yaratıldığını
dünyaya ispat eden3 bir savaştır. Bu savaş elbette Türk milletine bağımsızlık
yolunu açan ulusal bir savaştır. Ancak, böyle olağanüstü
bir başarının dünyadaki yankı ve etkileri, daha sonra öteki mazlum
milletleri de harekete geçirmiştir. Hindistan ve Pakistan örneklerinde
görüldüğü gibi, başlattıkları bağımsızlık savaşlarında, kendilerine
de önderlik eden büyük bir manevi güç kaynağı olmuştur. Böylece
Atatürk’ün askerî dehası, ulusaldan evrensele uzanan bir boyut kazanmıştır.
Atatürk, 23 Nisan 1920 tarihinde TBMM’nin açılışını, “Türkiye
millî tarihinin başlangıcı, yeni bir dönüm noktası ve bütün bir düşmanlık
dünyasına karşı ayağa kalkan Türkiye halkının bu hususta
2 Nutuk (bugünkü dille yayına hazırlayan Z. Korkmaz), Atatürk Araştırma
Merkezi yay., Ankara 2005, s. 9.
3 Bk. Z. Korkmaz, agy., s. XX.