doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

234
SÜLEYMAN BEYOĞLU
laşmalar adı altında bir takım kapitülasyonların esiri olduğunu, Hıristiyan
unsurların birçok ayrıcalık ve istisnalara sahip olduklarını,
devletin ecnebileri yargılayamadığı ve onlardan vergi alamadığını,
devletin hayatını kemiren unsurlar hakkında önlem almasının bile
mümkün olmadığını çarpıcı bir şekilde anlatmaktadır. Yabancıların
müdahalesi yüzünden Osmanlı Devleti’nin asıl kurucu unsuru olan
Türk milletinin insanca yaşamasını sağlayacak önlemler alamadığını,
memleketi imar edemediğini, demiryolu yapamadığını, hatta okul
bile yapamadığını ifade etmektedir. Mustafa Kemal’e göre; Osmanlı
Devleti, Hıristiyan unsurlara verdiği ayrıcalıklarla adeta egemenlik
ve bağımsızlığını kaybetmiş; yasama, yürütme ve yargı yetkilerini
kullanamaz bir durumdaydı. Ayrıca devletin kurucu unsuru olan
Türk milleti ihmal edilmişti. 8
Mustafa Kemal, Osmanlılığın artık Devleti yıkılmaktan kurtaramayacağım,
yaşadıkları yerlerde çoğunluk oluşturan milletlerin
kendi kaderini tayin etme isteklerinin önünde durulamayacağını
kavramıştı. Mustafa Kemal’in millîyetçiliği dil, kültür ve ideal birliğine
bağlı bir anlayıştı. Bu millîyetçilik hâkimiyet-i millîye temeline
dayanıyordu. Millî egemenlik, özgür ve bağımsız yaşamayı ifade ile
kalmıyor, milletin kendi kendini idare etmesini hedefliyordu. Mustafa
Kemal ülkenin düşmanlardan temizlenmesini ve milletin kendi
geleceğinde söz sahibi olmasını istiyordu. 9 “Dış siyasetimizde başka
bir devletin hukukuna tecavüz yoktur. Ancak hakkımızı, hayatımızı
memleketimizi, namusumuzu müdafaa ediyoruz ve edeceğiz. Şimdiki
medeniyetin devletlerarası münasebetlerde ortaya attığı ve en
yüce, temiz emel ve düşüncelerin bir özeti olan her milletin kendi
mukadderatına kendisini hâkim olması hakkını biz yeryüzünde yaşayan
milletlerin hepsi için tanıyoruz, bizim de bu hakkımızın kayıtsız
şartsız tanınmasını istiyoruz”. Mustafa Kemal bu sözleriyle de
evrensel bir değer olan şelf determinasyon hakkının bütün milletlerce
kullanılmasını haklı ve meşru bir talep olarak nitelemektedir. Bu
bağlamda Türk Milleti’nin verdiği Millî Mücadele’nin de tanınması
ve böyle algılanmasını gerektiğini ifade etmektedir.
8 Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, II, İstanbul 2001, s.702.
9 M.K. Öke, Aynı eser, s.300-301.