doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

716
ZEYNEP KORKMAZ
yapısı, hayat görüşü ve kültür değerleri açısından çağdaş değerleri
yakalamış, çağdaş ve müreffeh bir Türk toplumu idi. İkisi arasında
önemli bir nitelik farkı vardı. Bu nitelik farkı, “Büyük davamız,
en medeni ve en müreffeh millet olarak varlığımızı yükseltmektir...”
sözlerinle açıkça göze çarpmaktadır.
İki dünya görüşü arasındaki bu önemli ayrılık dolayısıyla, Atatürk
toplum yapısını modernleştirecek olan yenileşmeleri uygulamaya
geçmeden önce, onları, halka benimsetme yönünde yaptığı konuşmalarla
bir ön hazırlık sürecinden geçirmeyi de ihmal etmemiştir. 10
Devrimlerin uygulanmasındaki zamanlama da doğrudan doğruya bu
süreçle ilgili bir yöntem derinliğidir. “Milleti hazırlamadan inkılaplar
yapılamaz” diyen Atatürk, bu yöntem inceliğini: “Uygulamayı
birtakım aşamalara ayırmak, olaylardan ve olayların akışından yararlanarak
milletin duygu ve düşüncelerini hazırlamak ve basamak
basamak ilerleyerek hedefe ulaşmaya çalışmak gerekiyordu” 11 sözleriyle
dile getirmiştir.
Böyle bir yöntemle gerçekleştirilen devrimlerin başında hukuk
devrimi ve laiklik ilkesi yer alır. Bu devrimin en başta yer almasının
nedeni, öteki devrimlere de kaynaklık edecek olmasındandır. Bilindiği
üzere hukuk devrimi ile Osmanlı devletinin, teokratik devlet yapısından
laik bir hukuk düzenine geçilmiştir. Türkiye Cumhuriyeti’nin
yeni devlet rejiminde, egemenlik kayıtsız şartsız ulusa ait olduğu
için, bunun doğal bir sonucu olarak hukuk düzeninde de ilahî irade
yerine toplumun değer ölçülerinden kaynaklanan beşeri ögeler
yer almıştır. Böyle bir hukuk anlayışı, doğal olarak kanun karşısında
herkesi dil, din, mezhep, ırk, cinsiyet, felsefi inanç ve siyasal düşünce
açısından eşit saymış, kişiye din ve vicdan hürriyeti sağlamıştır.
Böylece laiklik ilkesi, dine olan büyük saygısı yanında demokrasinin
ve özgür düşüncenin temel güvencesi olmuş, akılcı, bilimci,
birleştirici özellikleri ile Türk toplumuna yaratıcılık yolunu da açan
çağdaş bir yaşam biçimi getirmiştir. 12
10 Utkan Kocatürk, age., s. 95. Bu konuda daha ayrıntılı bilgi için Sulhi
Dönmezer, “Atatürk İnkılapları ve Sosyal Değişme”, age., s. 13-26’ya bk.
11 Nutuk, Atatürk Araştırma Merkezi yay., s. 10-11.
12 Ayrıntılı bilgi için, Zeki Hafızoğulları, “Türk Hukuk Devrimi ve Laiklik”,
age., s. 103 ve öt.’e bk.