doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

ATATÜRK VE PONTUS MESELESİ 343
Devleti döneminde buraya bir kısım Bizans soyundan gelen aileler
de yerleşmiştir. 6 6 Bölgenin bu karışık sosyal yapısından dolayı
Hıristiyanlığı kabul eden Ortodoksların tamamının Greek asıllı
olduklarını söylemek mümkün değildir. Çünkü bölgedeki Ortodoks
halk Elenceye benzer bir dil konuşmakla beraber, yerel bir dialekt
kullandıkları ve kendilerine özgü pek çok adetlerinin bulunduğu bilinmektedir.
7 Bu sebeple bölgedeki Hıristiyan halkın 1071’de dahi
İstanbul’la pek bağlantıları yoktu. 8
XI. yüzyıldan itibaren Anadolu’da yeni bir devir başlamıştır.
Öncelikle Orta Asya’dan Orta Avrupa’ya kadar geniş bir bölgeye
yayılan Kıpçak Türkleri 1080 yıllarından itibaren Kafkasların güneyine
geçerek, Azerbaycan, Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgesinin
kuzey kesimlerine inmişlerdir. Diğer taraftan Moğol baskısının
önünden çekilen Türkmen grupları da bölgeye gelmeye başlamışlardır.
Böylece daha Trabzon devleti yıkılmadan, bölge geniş ölçüde
Türkleşmiştir. 9 Nihayet 1461 yılında bölgenin Osmanlılar tarafından
fethini müteakip Bizans’ın son kalıntıları da ortadan kalkmıştır.
Bundan sonra bölgeye yoğun bir Türk iskânı yapılmıştır. Hıristiyan
unsurlara da geleneksel Osmanlı hoşgörüsü ve millet sistemi içinde
dini, kültürel ye ekonomik alanda her türlü haklar tanınmıştır.
Doğu Karadeniz bölgesinde yaşayan Hıristiyan Ortodoks nüfus,
19. yüzyılın başından itibaren Rum Ortodoks kilisesi ile gelişmekte
olan Rum burjuvazisinin birlikte yürüttükleri faaliyetlerin etkisi altına
girecek ve kökeni ne olursa olsun Anadolu’da yaşayan Türkçe
veya Elence konuşan bütün Ortodoks Hıristiyanlar, Yunan toplumuna
ait olma duygusunu benimsemeye başlayacaklardır. Bölgedeki
Hıristiyan halk üzerinde Yunanlılık bilincinin yerleşmesi ve gelişmesinde
Fatih Sultan Mehmet’in geniş yetkiler vererek canlandır-
6 Yerasimos, a.g.m., s. 34
7 Yunanca bu bölgede yerli dillerle Karışarak bugünkü, Yunanlıların dahi anlayamadığı
özel bir dilin ortaya çıktığı Yunanlı dilbilimciler tarafından da kabul
edilmektedir. “Dil Bilimi”, Dünya PontusHellenizml-2. Kongresi” (Yunanca)
31 Temmuz, 7 Ağustos 1988, Selanik 1988, s. 217-218
8 Anthony A. Bryer, “The Tourkokratia İn The Pontos, Some Problems And
Preliminary Conelusions” Neo Hellenika, Texas 1970, s. 35.
9 Geniş bilgi için bkz. Salim Cöhce, “Doğu Karadeniz Bölgesinin Türkleşmesinde
Kıpçakların Rolü”, I. Tarih Boyunca Karadeniz Kongresi Bildirileri,
13-17 Ekim 1986, Samsun, 1988, s. 479-484.