doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

80
GÜLSEREN AKALIN
Şah’ın ev sahipliğinde 8 Temmuz 1937’de imzalanmıştır. Böylece
bölgede İkinci Dünya Savaşı öncesinde yeni bir ittifak oluşturulmuştur.
Paktı imzalayan Türkiye dışındaki üç devletin günümüzdeki durumlarını
göz önüne aldığımızda Atatürk’ün bu girişiminin ne kadar
önemli olduğu açık bir biçimde ortaya çıkar.
Bu paktı imzalayan ülkelerden Irak ve Afganistan bugün büyük
bir karmaşa içerisindedir. Son günlerdeki gelişmelere bakanlar
İran’da da durumun farklı olmayacağını söylemektedir. Bugün süper
güçlerin çeşitli adlarla büyük politika diye tanımladıkları Orta Doğu
ve Asya’daki ülkeleri işgal ederek kendi çıkarları doğrultusunda sözde
demokrasiler kurmaya çalışması, bu ülkelerin haritalarını değiştirme
çabalarına girişmesi karşısında Atatürk’ün politikası her ülkenin
bağımsızlığını koruyarak komşu ülkelerle ortaklık oluşturulması
temelinde şekillenmektedir. İşte Sadabad Paktı da bu düşüncenin bir
sonucudur.
Elbette Sadabad Paktının temelinde yalnızca Özsoy operası yoktur.
Atatürk, bu opera ile bir yandan Türkiye’de çağdaş müzik sanatının
gelişmesini başlatırken öte yandan o günkü koşullarda Türk
– İran ilişkilerinin gelişerek Doğu ülkelerinden bazılarını da içine
alacak bir güvenlik ve dayanışma paktına doğru gidişte Özsoy’u
önemli bir çıkış noktası olarak görmüştür.
Peki, Özsoy operası daha sonra ne olmuştur?
Şah’ın gezisi sürerken Özsoy operası iki kez Ankara’da halk için
sahnelenmiş sonra da unutulmaya terk edilmiştir. Atatürk’ün 100.
doğum yıl dönümü dolayısıyla Özsoy’un yeniden sahnelenmesi gündeme
gelmiştir. Ancak, operanın librettosu ve notaları saklanmadığından
kaybolmuştur. Adnan Saygun bestelenişinden neredeyse elli
yıl sonra Özsoy’u yeniden hazırlamıştır. İlk yazılışında üç perde olarak
sahnelenen eserin yalnızca ilk perdesini yazan Saygun, böylece
bu önemli operayı tamamen kaybolmaktan kurtarmıştır (Kahramankaptan
2005: 27-36). Böylece Özsoy, Atatürk’ün yüzüncü doğum yıl
dönümü etkinlikleri kapsamında yeniden sahnelenebilmiştir. Elimizdeki
bütün kayıtlar ve libretto işte Adnan Saygun’un 1981’de yeniden
bestelediği Özsoy’a aittir.
Atatürk’ün 125. doğum yıl dönümünü kutladığımız bugünlerde
Özsoy operasıyla ilgili bu bildiriyi sunarak hem bu tarihî ope-