doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

ATATÜRK’ÜN BAKIŞ AÇISIYLA AZINLIKLAR 263
olgusunun yerleşeceğini düşünenler Türkiyeli yaklaşımıyla aslında
neo-Osmanlıcılığı önermektedirler. Millî devletlerin oluştuğu bir
çağda Osmanlı Devleti’ne gönüllü vatandaşlar kazandırmayı hedefleyen
bütünleştirici Osmanlıcılık yaklaşımının başarılı olamadığı bir
tarihî deneyimden sonra, bu gün küreselleşme karşısında erozyona
uğradığı düşünülen millîyetçilik düşüncesinin yerine daha az dışlayıcı
neo-Osmanlıcılığın/ Türkiyeliliğin önerilmesinin ne kadar başarılı
olacağı tartışılabilir. Belki de Avrupa Birliği bağlamında benzeri
tarihi deneyimlerin tartışılması öğretici de olabilir.
Bazı araştırmacılar ise, alt ve üst kimlik kavramına farklı yaklaşmaktadır.
Bu yaklaşıma göre; bir devleti kuran, dili, kültürü ve
düşünce sistemiyle onu temsil eden topluma standart toplum ve
egemen toplum denilmektedir. Bu açıdan bakıldığında Türklük bir
üst kimlik değil standart kültürdür. Çünkü devleti kuran ve nüfusun
yüzde sekseninden fazlasını temsil etmektedir. Standart toplumdan
farklı ve sayıca az olan unsurlarsa yan kültür alanını oluşturur. Ancak
Türkiye’de egemen veya standart toplum olan Türklerin tarihi
tecrübesi yan kültür unsurlarını öteki olarak değil, kuşatan, anlayan
ve bütüncül bir özelliğe sahiptir. Bu görüş Avrupa ülkeleri ve ABD
içinde geçerlidir. Hiç kimse bir Almanı Ben Almanım, bir Fransızı
Ben Fransızım, bir İngilizi ben İngilizim demekten uzaklaştırmaz. 57
ABD toplumu iki yüz elli etnik guruptan oluşmaktadır. Fakat bu
devleti kuranlar beyaz Anglosakson-Protestan kökenli unsurlardır.
Ötekiler bu standart toplum veya kültürde yaşamak durumundadır.
Azınlık hakları içinde her etnik gurubun ayrı bir federe devlet dahi
kurma hakkı yoktur. Böyle bir hakkın varlığını iddia etmek, demokrasi
fikriyle de bağdaşmaz. Bir ülkede özel haklara sahip bazı bölgeler
kurulacaksa, bunun gerekçesi o bölgede yaşayan etnik veya dini
57 Mustafa Kemal Paşa, 1926 yılında tuttuğu notlarında milleti şöyle tanımlamaktadır:
“ Millet, aynı toprak parçası üzerinde oturan, aynı kanunlara tabi,
ahlak ve dil birliği halinde yaşayan insan topluluğuna denir. Fransız Milleti,
Alman Milleti, İspanyol Milleti denir. Kullanırken çoğunlukla millet kelimesiyle
kavim kelimesi karışır. Fakat şu farkla ki millet kelimesiyle siyasi
kuruluş anlaşılır. Kavim peuple kelimesi ise her şeyden önce kök bağını ve
ırkı hatırlatır.” (Sadi Borak, Atatürk’ün Resmi Yayınlara Girmemiş Söylev
Demeç Yazışma ve Söyleşileri, İstanbul 1997, s.377.)