doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

432
BAYRAM KODAMAN
lik iddiasında bulunan iki farklı medeniyetin-sistemin birinin çöküş,
diğerinin yükseliş sebeplerini ve tezahürlerini iyi tahlil etmiş, olumlu
ve olumsuz yanlarının bizzat görme imkanına sahip olmuştur. Millî
mücadele ve Türkiye Cumhuriyeti dönemlerinde de, 1917 Ekim İhtilali
ile Rusya’da iktidara gelen, hem Osmanlı hem de mevcut Batı
sisteminden anlayışından tamamen farklı ve evrensellik iddiasında
olan komünist sistemi; 1922’de İtalya’da 1933’te Almanya’da iktidarı
ele geçiren, kapitalist sistemin değişik bir türevi olan, ancak
kısmen de olsa çok farklı bir evrensellik iddiasıyla uluslararası sahneye
çıkan faşist rejimleri de tanıma ve inceleme imkanı bulmuştur.
Görüldüğü üzere Mustafa Kemal dört evrensellik iddiasında
bulunan sistemlerle karşı karşıya kalmıştır. Ancak, Millî Mücadele
ile Türk milletinin istiklalini temin eden bir kişi olarak, milleti reddeden
ve millet yerine işçi sınıfını esas alan komünist sistemi; Osmanlı
İmparatorluğu yerine millî bir devlet kuran kişi olarak, Roma
İmparatorluğu’nu ihya etmeye kalkışan İtalyan faşizmini; altı asır
pek çok milleti bünyesinde barındıran Osmanlı hoşgörüsüne sahip
bir kişi olarak da Almanya’nın ırkçılığını kabul etmesi mümkün değildi.
Geriye İngiltere’nin, Fransa’nın ve ABD’nin temsil ettiği emperyalist
liberal sistem kalıyordu ki, emperyalizme karşı savaşan bir
kişi olarak da bu sistemin emperyalist anlayışını benimsemesi akla
uygun değildi. O halde ne yapmalı idi?
D-Hesabını Evde Değil Çarşıda Yapan Mustafa Kemal
Her şeyden önce Mustafa Kemal şu hususu iyi teşhis etmiştir:
Faşizmin altında İtalyan milletini, ırkçılığın altında Alman milletini,
komünizm altında Rus milletini ve liberal kapitalizmin altında
ise İngiliz, Fransız ve Amerikan milletini görmüştür. Bu teşhisiyle
Mustafa Kemal evrensellik iddiasında bulunan her sistemin öncelikle
milletten hareket ettiği ve milletten evrenselliğe uzandığını fark
etmiştir. Bu durum, onu millet kavramının evrensel bir değer olduğunu
göstererek, işe milletten, millî devletten hareketle evrenselliği
yakalamaya sevk etmiştir. Yeniçağ’dan itibaren Avrupa’da milletlerin
teşekkül etmesi ve XIX. yüzyılın millî devletler çağı olması
tarihen bu oluşumu teyid de ediyordu. Nitekim Türk tarihinde de
örneği vardır. Her ne kadar 1517’den sonra ümmetçiliğe yönelmiş