doğmunun 125. yılında mustafa kemal atatürk - Atatürk Araştırma ...

MODERNLEŞMENİN EVRENSEL GELİŞİMİ İÇİNDE TÜRKİYE’NİN VE
ATATÜRK’ÜN YERİ
805
birçok Cumhuriyet devrimi gibi, Atatürk’ün kararlı iradesi sayesinde
oldu. Osmanlılarda özellikle 2.Meşrutiyetten sonra Türk aydınlarında
pozitivist felsefe egemen olmuştu. Ama Atatürk’ün bilim ve kültür
üzerinde dinin baskılarını kaldırma yönünde yaptıkları ve “Hayatta
en hakiki mürşit ilimdir, fendir” gibi ifadeleri, Türkiye’de laik
eğitim sisteminin yerleşmesinde ve bilimsel çalışmalarda çok önemli
bir rol oynamıştır. Özellikle 1933 üniversite devriminden sonra
Batıda geçerli pozitif bilim anlayışının fen ve sağlık bilimlerinin
yanı sıra sosyal bilimler alanında da hâkim olması için çalışılmıştır.
Türkiye bir devlet olarak kurulur iken “istiklal-i tam” (tam bağımsızlık)
ilkesi üzerine kurulmuştur. Uzun yüzyıllar batılı devletlerle
mücâdele ede ede imparatorluk topraklarını kaybetmiş; son
toprak parçasını savunurken de birçok batılı devletle mücâdele etmiştir.
Türkiye Anadoluya yerleştiğinden beri, batılıdır. O zamandan
beri yönü genellikle batıya dönük, yaşam alanı ve mücâdele yeri,
savaşları ve barışları hep batıdadır. Son yüzyıllarda tamamen Batı
uygarlığını kullanarak batı ile savaşmıştır. Bugün gerek batılı organizasyonlar
(NATO, AB gibi) içindeki yeri ile batılı devletlerle
ilişkilerinde hep bağımsızlık ve işbirliği ilkelerini uzlaştırmaya çalışmaktadır.
Değerlendirme ve sonuç
Batılılaşma döneminde Devlet bütün kurumlarıyla reorganize
edilmeye çalışılmıştır. Parlamenter bir demokrasiye geçme, Bakanlıklar
tarzıda örgütlenme, eğitim-sağlık-bayındırlık gibi alanlarda da
devleti etkin kılma çalışmaları yapılmıştır. Atatürk zamanında devletin
başındaki padişah üzerindeki tüm sıfatlarla uzaklaştırılmış ve
laik bir Cumhuriyet haline getirilmiştir. Türkiye ideolojik bir devlet
haline de getirilmemiştir ve bu yapısıyla günümüzün en sağlam devletlerinden
birisidir. Atatürk’ün formülleştirdiği “Yurtta barış dünya
barış” ilkesi ile de dünyanın bu çok karmaşık bölgesinde bize tarihimizdeki
en uzun süreli barışlardan birini yaşatmaktadır.
Atatürk yeni devlette bir taraftan bir bilim ve teknoloji devrimi
yapmaya çalışırken, öte yandan da güçlü bir kültür devrimi başlatmıştır.
Birkaç yüzyıldır gerek savaşlar gerekse yoksullukla özgüvenini
tamamen kaybetmiş halka sağlam bir özgüven aşılamış (o ruh