In libros Aristotelis de caelo paraphrasis hebraice et latine

potentia16 THEMISTII IN METAPnYSICA A G [Arist. p. 107 H> 19-33]nam hoc principhini egeret altero pnncipio in actu, quod ipsum clepotentia ad actum extralieret, cum fieri uequeat, ut quidpiam potentiaexistens a se ipso ad actum traliatur. nam id quod potentia est, in essesuo irabecillum atque imperfectum est, et ei perfectio contingit, cum ad5 actum pervenerit. praeterea quod potentia est, quodammodo potestad altevutrum contrarietatis extremum se flectere. et si ad unum magisflectitur, nihil prohibet eum habere proportionem cum altero. debentigitur ea, quae sunt, habere principium, quod nullam substantiamhabeat ante se. cum sic fuerit et aeternum, eum eo non miscebitur10 materia, nam id, cui admiscetur materia, in naturasuapotentiamliabet.At possit aliquis hie loc/ice obviani ire inquiens nullum|f. 11existens uUo pacto villus esse eo, quod actu est, immo ea, quaepotentia sunt, ad ea, quae actu, tamquam prius adposterius se habere;etenim aliquid natura ad actum progres&um jirocul duhio habere po-15 tentiam priorem in esse, neque necesse esse, ut omnis potestas adactum reducatur. sed hoc tantum in rebus sensibilibus verum est,eae namque et potestatem et actum possideutes potentiam semperprius habent. simpliciter tamen actum cum potentia comparantesactum natura priorem inveniemus; ipse namque potentiam extrahit20 atque movet. potentiam autem praecedere actum sfatuermit autiquitheologi, qui generabant muudum ex tenebris et aere — ut dicebatHesiodus — itemque physici, qui materiam omnia procedere asseverabant— veluti qui ponehant omnia simul esse vel particulasillas insectiles atque infinitas dari raultaque alia — communis25 vero error eorum est, quod adscribunt materiam huic honorabiliac universali principio. sed quomodo materies movebitur,nisi sit praecedens aliqua causa, quae moveat eam?nullam enim iuveuimus materiam ex se ad formam moveri. atsicut liguum non ex se movetur ad formam lecticae, sed artificis30 opera, sic et menstruus sanguis; terra quoque ex se nee plantamproducit nee semen ullum; at sol movet terram ceteraque elementaet semina ad plantam geuerandam. hiuc veritatis vi convinciturponentes materiam omnia praecedere, velint nolint, causam actuexistentem adesse fateri, ut Leucippus commiscuit sempiteruum35 motum suis illis particulis indivisibilibus, ut Plato posuit inordinatummotum ante opus dei, w^Empedocles statuit WiQm et amicitiam etAnaxagoras mentem. sed par erat eos potius de causa huiusaeterui motus verba facere quidque aeternum intellegant [explicare].nullum enim perpetuum motum nisi solum localem, qui5 praeterea^Jlectere (6)] BC exhibent: yjert rero potest quodammodo, ut in actu non sit; etenimquod potentia est, ad — se JJectit 7 nihil— habere FC: necessario tamen habet A8 substantiam] conicio potentiam 21 aere] luce C i. t.; i. m. laudatur Av., qui iiirechao exhibet; cf. initium cap. 7 22 Hesiodus] Sinodes sive Sudes codd.: Dinodes Av.30 ex se— generandam (32)] locus vix integer 34 commiscuit CF: instiluit . . {in suis) AB