18.06.2013 Views

UNIVERSITÉ PARIS-SORBONNE POLEMONE L ... - e-Sorbonne

UNIVERSITÉ PARIS-SORBONNE POLEMONE L ... - e-Sorbonne

UNIVERSITÉ PARIS-SORBONNE POLEMONE L ... - e-Sorbonne

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

– ut finem bonorum dicerent secundum naturam vivere, id est virtute<br />

adhibita frui primis a natura datis: la formula del fine attribuita alla tradizione<br />

vetero academica e peripatetica viene presentata come un interpretazione<br />

dell'espressione "secundum naturam vivere", diversa da quella stoica. Vivere<br />

secondo la natura coincide in questo contesto con lo sviluppo del corredo<br />

spirituale e fisico fornito dalla natura, ovvero con il conseguimento della virtù e il<br />

buon mantenimento delle altre proprietà naturali dell'uomo.<br />

Virtute adhibita: cfr. usi figurati: adhibere animum ad aliquid, rivolgere l'animo a<br />

una cosa; adhibere fidem, usare lealtà, fedeltà; adhibere doctrinam, ricorrere alla<br />

scienza; adhibere modum alicui rei, porre un limite a qualche cosa; nullam<br />

adhibuit memoriam contumeliae, non fece alcun cenno all'insulto; adhibere<br />

studium atque aures, aggiungere passione (per la poesia) e orecchio fino.<br />

Cfr. Fin. III, 31: "Scientiam adhibentem, earum rerum, quae natura eveniant";<br />

Fin. IV, 14-15 = T. 44: "adhibeo scientiam"; Poncelet (1957), ritiene che la frase<br />

sia il corrispettivo latino della frase " kat' e)mpeiri/an tw=n kata£ th£n o(/lhn fu/sin<br />

sumbaino/ntwn zh=n " (Galenus, De placitis Hippocratis et Platoni V, 6 = SVF III,<br />

12), per cui si deduce che l'uso del verbo adhibeo sostituisce talvolta in Cicerone<br />

la preposizione greca di conformità kata£. La formula greca della posizione degli<br />

antichi in questo caso avrebbe allora proposto la fruizione degli oggetti di<br />

appetizione naturale kat' a)reth/n.<br />

frui: v. Luc. 131-132 = T. 39 : frui rebus.<br />

primis a natura datis: cfr. Luc. 92: "rerum natura nullam nobis dedit cognitionem<br />

finium"; Ac.libri I, 42: "quod ...natura (comprehensionem) quasi normam<br />

scientiae et principium sui dedisset"; Fin. IV, 37: "ut (natura) ea, quae prima<br />

dederit, non deserat"; Fin. V, 59: "etsi (natura) dedit talem mentem, quae omnem<br />

virtutem accipere posset"; ND I, 45: "quae ...nobis natura informationem ipsorum<br />

deorum dedit"; ND II, 34: "bestiis ... sensum et motum (natura) dedit"; ND II,<br />

122: "dedit eadem natura belvis et sensum et appetitum"; ND II, 123: "quibus<br />

bestiis erat is cibus, ... aut vires natura dedit aut celeritatem";<br />

254

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!