18.06.2013 Views

UNIVERSITÉ PARIS-SORBONNE POLEMONE L ... - e-Sorbonne

UNIVERSITÉ PARIS-SORBONNE POLEMONE L ... - e-Sorbonne

UNIVERSITÉ PARIS-SORBONNE POLEMONE L ... - e-Sorbonne

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

vitae sed ad quandam formam vivendi videtur data, itemque et ratio et perfecta<br />

ratio".<br />

La stessa espressione trova una collocazione di ampio rilievo nella presentazione<br />

della teoria etica attribuita all'Academia antica, ovvero ai filosofi academici e<br />

peripatetici in egual misura. Su questo tipo di espressioni si verifica dunque nei testi<br />

di Cicerone la convergenza dottrinale tra lo stoicismo e il pensiero degli 'antichi'.<br />

- Adhibentem, servantem, fruentem : la formula del fine esprime un'azione,<br />

resa dal participio presente sia in greco che in latino.<br />

Fruor – "gioire" – cfr. Luc. 131 = T. 39: "honeste...vivere fruentem rebus iis, quas<br />

primas homini natura conciliet"; "Introducebat etiam Carneades, non quo probaret<br />

sed ut opponeret Stoicis, summum bonum esse frui rebus iis, quas prima natura<br />

conciliavisset"; Fin. II, 34 = T. 42: "id est virtute adhibita frui primis a natura datis";<br />

Fin. V, 20: "fruendi rebus iis, quas primas secundum naturam esse diximus,<br />

Carneades defensor disserendi causa fuit"; Tusc. V. 84: "nihil bonum nisi naturae<br />

primis bonis aut omnibus aut maximis frui". cfr. Plut. De comm.not. 1069f = T. 56:<br />

"τὴν ἀρετὴν προσλαβόντες αὐτοῖς ἐνεργοῦσαν οἰκείως χρωμένην ἑκάστῳ<br />

τέλειον ἐκ τούτων καὶ ὁλόκληρον ᾤοντο συμπληροῦν βίον καὶ συμπεραίνειν".<br />

cfr. xra/omai vs fruor - v. Benatouil (2006), pp. 223-231. v. Luc. 131-132 = T. 39 :<br />

fruor.<br />

- hoc non est positum in nostra actione / in nostra potestate = e)f h(mi=n / par'<br />

h(ma=j 539 .<br />

cfr. Fin. IV, 26: "...et quonam modo aut quo loco corpus subito deserveritis<br />

omniaque ea quae, secundum naturam cum sint, absint a nostra potestate, ipsum<br />

denique officium".<br />

Cfr. Epictetus, Ench. I, 1: "Τῶν ὄντων τὰ μέν ἐστιν ἐφ' ἡμῖν, τὰ δὲ οὐκ ἐφ' ἡμῖν.<br />

ἐφ' ἡμῖν μὲν ὑπόληψις, ὁρμή, ὄρεξις, ἔκκλισις καὶ ἑνὶ λόγῳ ὅσα ἡμέτερα ἔργα·<br />

539 La corrispondenza tra la formula latina e la formula greca non è pienamente sicura, v. Gourinat (2007), p.<br />

143-144; Bobzien (1998), p. 280 sqq., Mikeš (2008), p. 193. Un' attestazione dell'espressione greca e)f' h(mi=n<br />

nel linguaggio stoico si trova in Lucianus, Vitarum Auctio, 21: “ou)k e)f' h(mi=n, a)dia/fora ei)=nai sumbe/bhken”.<br />

Per par' h(ma=j, v. il titolo dell'opera di Metrodoro citato da Clemente di Alessandria, Str. II, 21, 131,1, p. 185<br />

Stählin : “Peri£ tou= mei/zona ei)=nai th£n par' h(ma=j ai)ti/an pro£j eu)daimoni/an th=j e)k tw=n pragma/twn”.<br />

290

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!