18.06.2013 Views

UNIVERSITÉ PARIS-SORBONNE POLEMONE L ... - e-Sorbonne

UNIVERSITÉ PARIS-SORBONNE POLEMONE L ... - e-Sorbonne

UNIVERSITÉ PARIS-SORBONNE POLEMONE L ... - e-Sorbonne

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

maxima adipisci. Hunc igitur finem illi (sc. antiqui) tenuerunt; quodque ego pluribus<br />

verbis, illi brevius, secundum naturam vivere, hoc iis bonorum videbatur extremum".<br />

Maximis: "le più grandi cose secondo la natura" – la formula è ambigua. Maximus,<br />

-a, -um, può indicare il più grande quantitativamente o qualitativamente, il più<br />

grande numero o il più grande per ordine di importanza. Nel contesto della dottrina<br />

delle "cose in accordo con la natura", che si opti per una o l'altra accezione, cambia<br />

radicalmente il senso della formula del telos. Nella prospettiva peripatetica del<br />

corredo dei beni coadiuvanti la virtù (EN I, 1098b13; EE I, 1218b32) evidentemente<br />

si è portati a considerare l'accezione quantitativa: di quanti più beni si può disporre,<br />

tanto più il fine ultimo è raggiunto. Tuttavia, in una prospettiva platonico-academica,<br />

la seconda accezione non è da escludere. Cfr. Il seguito del testo e la cornice<br />

accademica della superiorità gerarchica dell'anima rispetto al corpo. Cfr. me/gista<br />

kai£ kuriw/tata in Archedemo (Clem.Alex. II 21, 129, p. 183 Stählin), dove la<br />

formula stabilisce una gerarchia di valore tra le "cose in accordo con la natura" – solo<br />

le più grandi e importanti contribuiscono al raggiungimento del telos. v. Ac.libri I,<br />

22: "adipisci quae essent prima natura quaeque ipsa per sese expetenda, aut omnia<br />

aut maxima; ea sunt autem maxima, quae in ipso animo atque in ipsa virtute<br />

versantur". Cfr. August., De civ.Dei XIX, 3, 1: "...ut omnibus delectetur atque<br />

perfruatur, magis minusque, ut quaeque inter se maiora atque minora sunt, tamen<br />

omnibus gaudens et quaedam minora, si necessitas postulat, propter maiora vel<br />

adipiscenda vel tenenda contemnes".<br />

- quae secundum naturam sint : cfr. Fin. V, 18: "At vero facere omnia ut<br />

adipiscamur quae secundum naturam sunt etiamsi ea non assequamur, id esse et<br />

honestum et solum per se expetendum et solum bonum Stoici dicunt"; il sintagma<br />

viene impiegato per rendere la posizione stoica nel contesto polemico della<br />

Carneadia divisio. La categoria di 'oggetti' denotata dal sintagma rappresenta<br />

legittimamente ciò su di cui si esercitano sia l'o(rmh/, sia la scelta dell'azione<br />

appropriata (kaqh/kon), come anche la scelta dell'azione giusta (kato/rqwma) nella<br />

dottrina stoica. v. Fin. IV, 39: “Naturalem enim appetitionem, quam vocant o(rmh/n,<br />

itemque officium, ipsam etiam virtutem volunt esse earum rerum quae secundum<br />

naturam sunt.” Si noti la tripartizione del significato di "naturalis" a seconda dei<br />

diversi gradi di razionalità implicati nella 'scelta' degli oggetti 'secondo natura'; cfr.<br />

Fin. III, 23: "sic appetitio animi, quae Graece o(rmh/ vocatur, non ad quodvis genus<br />

289

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!