18.06.2013 Views

UNIVERSITÉ PARIS-SORBONNE POLEMONE L ... - e-Sorbonne

UNIVERSITÉ PARIS-SORBONNE POLEMONE L ... - e-Sorbonne

UNIVERSITÉ PARIS-SORBONNE POLEMONE L ... - e-Sorbonne

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

perfecta mens : cfr. Ac.libri I, 29: "quam vim animum esse dicunt mundi, eandemque<br />

esse mentem sapientiamque perfectam, quem deum appellant, ..."; Fin. V, 40: "ex<br />

mentis ratione perfecta".<br />

absoluta ratio : cfr. Tusc. IV, 34 : "ipsa virtus brevissime recta ratio dici potest"; Sen.<br />

Ep. 76, 10:"ratio perfecta virtus vocatur eademque honestum est".<br />

v. perfecta ratio, in Leg. I, 46: "Est enim virtus boni alicuis perfecta ratio, quod<br />

certe in natura est: igitur omnis honestas eodem modo".<br />

– si omne beatum est cui nihil deest: la frase pone un'equivalenza tra il<br />

concetto di felicità e quello di perfezione. Nihil deest rientra già nella definizione di<br />

ciò che è perfectus, come anche di ciò che è αὐτάρκης v. Arist. EN 1176 b 4-5:<br />

"δῆλον ὅτι τὴν εὐδαιμονίαν τῶν καθ' αὑτὰς αἱρετῶν τινὰ θετέον καὶ οὐ τῶν δι'<br />

ἄλλο· οὐδενὸς γὰρ ἐνδεὴς ἡ εὐδαιμονία ἀλλ' αὐτάρκης."; enuncia dunque un<br />

attributo del concetto per predicare la felicità di ciò che ha raggiunto il più alto grado<br />

di sviluppo delle sue proprietà specifiche.<br />

cfr. Fin. V, 26: "ut necesse sit omnium rerum, quae natura uigeant, similem esse<br />

finem, non eundem. ex quo intellegi debet homini id esse in bonis ultimum, secundum<br />

naturam uiuere, quod ita interpretemur: uiuere ex hominis natura undique perfecta<br />

et nihil requirente";<br />

– et quod in suo genere expletum atque cumulatum est: cfr. Fin. II, 42; Fin. V,<br />

40; Tusc. V, 29; Off. II, 28;<br />

– idque virtutis est proprium, certe omnes virtutis compotes beati sunt:<br />

proprium: la designazione della virtù come proprium è già presente nei testi<br />

ciceroniani di matrice stoica, cfr. Fin. III, 12: "Cum enim virtutis hoc proprium sit,<br />

earum rerum quae secundum naturam sint habere dilectum", da cui si evince che la<br />

dinamica di 'appropriatezza' della virtù rispetto all'uomo è ciò che garantisce anche la<br />

fruizione piacevole di quegli altri elementi che risultano conformi alla natura. Si noti<br />

372

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!