PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

vaşından sonra, Birleşmiş Milletler Örgütü ve Avrupa Birliğinin uluslararasıbelgelerinde temel prensiplerden biri olmuştur 19 .Millet Meclisinde Bulgaristan-Türkiye Dostluk anlaşmasını, kendisininDışişleri ve Mezhepler Bakanlığı zamanında imzalayan Hristo KalfofParlamentoda raporcu olarak arzetmiştir. Bu diplomatik belgeye büyükdeğer vermiştir. O anlaşmanın imzalanmasının motifleri üzerinde durmuştur.O şöyle demiştir: "Nedenler şunlardır: Yöneticilerinin şahsındaTürklerin, 1922 yılı Kasımında onların silahlarının kazandığı zaferle görüşlerindederin değişiklikler oldu, onlarla savaşta bulunan ve onlarlabüyük savaşa katılmayan ülkeler için önemli sonuçlar veren görüşler benimsediler"20 . Bunlar ifadesini imzaladıkları anlaşmalarda buldular. Bunlarınbaşlıcaları, kapitülasyon rejimini kaldırmak, tam eşit koşullarla andlaşmaimzalamaktır. Bu, Bulgaristan Türkiye Dostluk Anlaşmasında dagörülmektedir. Örneğin, bundan önceki dönemlerde, XX. yüzyılın başındanberi askıda kalan sorunların bir Prokol'le çözülmesidir. Bu, sağlıklıve sürekli bir barışın ve dostulğun güvencesidir. Başbakan tanınmış devletadamı Andrey Lyapçev de özetinde şöyle demiştir: "Ben şimdiyekadar hatipleri ve onların eleştirilerini dinledim ve müsadenizle büyük birmemnuniyetle şunu belirtmeliyim ki, hiçbiri bu anlaşmalarla tam razı olmayananlamda bizim Güney-Doğu komşumuzla, Bulgar halkının en iyiilişkiler isteğiyle eretik bir fikir ifade etmemiştir" 21 .Protokol'ün getirdiği çözümlerle ilgili kesinlikle şunu belirtmiştir:"Eski durumu nasıl geri çevirebiliriz? Sizden hiçbiriniz bu sorunla ilgiline yapılabileceğini gösteremedi, ne de gösterebilir, ne de göstermek istemedi;ben dahasını da söyleyeceğim: kovulan ahalinin yerlerine yenidenyerleşmesi için çare aramak arzu edilir birşey değildir. Bu, halkları iyi birsonuca hiçbir zaman görülemez" 22 . Onun fikrince, Anlaşma ve Protokolfaktik bir durumu biçimlendirmektedir. Sonra 1913 olayları ve BirinciDünya Savaşı sonundaki süreçler üzerinde durmuştur. Batı Trakya'nınNeuilly Anlaşmasına göre Büyük Güçlere, fakat sonra Yunanistan'a verildiğini,Yunanlılar bu bölgeyi, Doğu Trakya'yı ve İstanbul'u almakamacıyla kullanmak istediklerini, fakat Sakarya'dan sonra, MustafaKemal'in zaferinden sonra Anadolu'dan ayrıldıklarını ve Doğu Trakya'danayrılmalarını belirtmiştir. Anlaşmanın imzalanmasının sağlıklı birmantığa dayandığını ve gerçeklere uygun olduğunu bir kez daha kaydetmiştir.Oturma Sözleşmesine de yüksek değer vermiştir. Bu bağlamdagene Mustafa Kemal'in yönetiminden söz etmektedir. Bulgaristan Başba-19. Bk.: Tatarlı 1., Zaştita na Pravata na Maltsinsvata (Vıtreşna i Mejdunarrodnopravnauredba) (Azınlık Haklarının Savunusu) (İç ve Uluslararası Hukuk Düzenlemesi),"Demokratiçeski progled", s. 1 (1996) Sofya s. 377-400. Ulusal Azınlıklar HaklarıÇerçeve Anlaşması. "Hak ve Özgürlük", No. 12 25.3.1998, No. 13 1.4.1998, No. 1415.3.1998.20. Stenografık günlükler XXI AMM., III. Muntazam Dönem, 94. oturum, 5 Mayıs1926, s. 1871.21. Aynı kaynak, s. 1875.22. Aynı kaynak, s. 1875.149