PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

kendi sahalarında mükemmel uzmanlar olan C. Brockelmann ve Fr. Giesezikredilebilir.Macaristan'da J. Nemeth ve L. Ligeti, Türk ve Altay etüdlerinin birçok sahasında önde gelen bilim adamları olarak tanınmıştılar. L. Fekete,Osmanlı tarihi sahasında üstün bir uzmandı. Osmanlı paleografi ve diplomasisininbabası olarak kabul edilmektedir. Bu dönem Macar türkolojiokulunun ilk öğrencileri I. Rasonyi, T. Hasi-Kun, Hasan Eren ve J. Eckmanndaha sonra Türkiye'nin bilimsel yaşamında önemli rol oynadılar.Bizans uzmanı olan ve esas ilgi alanını Bizans'la Türk halkları arasındakiilişkileri adayan Gy. Moravcsik'in ismini de burada anmalıyız.Avrupa'daki türkolojinin bu kısa tablosunu sergiledikten sonra dikkatimiziTürkiye'ye çevirelim.Türkiye'de Cumhuriyetin kuruluş döneminde ve sonralarında toplumsalbilimler sahasında önder rol oynayan kişilerin çalışmalarında, onlarıbilim sahasına götüren yol, aynı zamanda bilgi hazinelerinin kökenive yapısı, siyasi ve bilimsel ülkü ve çabalan, net bir şekilde belirleniyordu.Bu özellikler somutlaştırılarak belki şu noktalar etrafında toplanabilir:Bu kuşak bilim uzmanlarının akademik karakteri, yani önceki araştırmave yayınlann türkolojideki yeri, hayat yollarının Türk dünyasının hangibölgesine bağlı oluşu, son olarak ise yeni devletin merkezine yakın olupolmayışları. Ancak bu ileri sürdüğümüz kriterlerle yetinirsek, Türkiye'deo dönemde bilim sahasında rol oynayan uzmanların bilimsel kişiliğini -M.F. Köprülü'den Z.V. Togan'a kadar - karakterize etmek istersek, pekbüyük ayrımlar göze çarpar. Aynı zamanda ise demin vurguladığım gibişüphesiz ki çalışmalarında birbirlerinden ve Avrupa'daki türkologlardandefalarca farklı görüşler belirten bu bilginleri Türkiye'nin toplumsal bilimler,böylece türkoloji sahasında da Avrupa'nın bilim dünyasına bağlanmakülküsü ve çabası birleştiriyordu. Yeni devlet de, resmi ideolojisindebazen Avrupa türkologları tarafından kabul edilmeyen görüşlerinbelirlenmesine rağmen, bu ülkü ve çabayı büyük çapta destekliyordu.Ülküden gerçeğe götüren yoldaki adımlar neydi? Bu yıllarda Avrupa'nınönder türkoloji merkezlerinden ünlü bilim adamlarının konferansveya ders vermek amacıyla Türkiye'ye daveti görülüyor. Aynı zamandaAvrupa'daki türkoloji merkezleriyle bağ kurmak, orada yürütülen araştırmalarıgerçekten yakından takip etmek amacıyla Türkiye'den ve Türkdünyasının diğer bölgelerinden genç bilim uzmanlan bu ülkelere gidiyor.Bu açılışın Türkiye ve Avrupa arasındaki bilimsel bağlantıları geniş birtemel üzerine oturtmak ve devam ettirmek bakımından ne kadar önemlibir yatırım olduğu sonraki yıllar boyunca net bir şekilde belirleniyor.Bu kısa tabloyu çizerken, bağlantı noktasının örneği olarak Avrupa'nınbu dönemde önemli rol oynayan ve demin adını andığım türkolojimerkezlerinin ancak bazılarını alalım. Kendi ülkemin başkentindeki üni-812