PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

Sonuçİrade-i Milliye gazetesinin, değişik bakış açılarını savunduğu birçokdönemler vardır. Bunları sıralarsak, 1919 yılını sonundaki birinci dönemdeMustafa Kemal'in kontrolü altında ve Selâhattin Bey'in yönetimindebulunan Millî Mücadele'nin ilk propaganda aracı olarak görevini sürdürmüştür.Gazete ikinci dönemde, 1920 yılının sonuna doğru Hâlis Turgut'unyönetimi altında Ankara'yı ve Sivas Vilayet idaresini giderek eleştirelyorumlara bağladığı halde, her zaman kemalist niteliğini korumuşgibi görünüyor. Bununla birlikte, kemalist millî hareketin başarılı olup olmamasınınhenüz kesinleşmediği bir zamanda gazetede yapılan eleştirilerSivas İstiklal Mahkemesi tarafından iki defa kapanışı için yeterli gerekçesayılmış olsa gerek. Kemalist harekete katılan, fakat eski tip bürokrat niteliğinikoruyan âmirler ise, adaletsiz bir şekilde uygulanan vergi toplamasınayönelik bir eleştiriyi, ne kadar kemalist ve iyi niyetli olursa olsun,'inkılâpçı bir gazeteyi' kapatmak için iyi bir fırsat biliyorlardı.Gazetede kemalist hareket ile ilgili yapılan eleştiriler konusundakibilgi gibi, gazetenin kapanışları sırasında çıkarılan İdare-i Milliye veGaye-i Milliye, daha sonra da Hâlis Turgut'un rakibi olan Hayri Lûtfullahtarafından çıkarılan Mücahede-i Milliye gazeteleri hakkındaki bilgilerimizde henüz sınırlıdır. Şimdiye kadar biriktirilmiş veri ise şöyle bir senaryoyudüşündürüyor:İrade-i Milliye gazetesi Mustafa Kemal tarafından Millî Mücadele'ninpropaganda aracı olarak öngörülmekle birlikte, Sivas'ta İttihatçılıkile kemalist pozisyonları savunan yerel güç odaklarının çekişmesindetaraf oldu. Bu şekilde basın, yerel eşraf gruplarının belediye meclisindekinüfuzları ile ilgili bir zıtlaşmaya zemin oldu. Bu gelişmeler ışığında MillîMücadele'deki Sivas basın tarihi, kemalist hareketin, 1925 senesinden itibarenSivas'ta (ve bütün Türkiye'de) muhalefeti tasfiye etmesine birtemel ve örnek olarak kavranılabilir 66 .Mevcut gazete sayılarının sistematik bir şekilde araştırılması ile -ki,henüz yapılmamıştır- bu konuda yeni bilgiler üretilebilir. Anadolu gazeteleriTürkiye Cumhuriyeti'nin değişik devirlerinde, hatta günümüze kadar,Kemalizmin en ücra vilayetlerinde de yerel ve bölgesel açılımlanyla nasılidrak edildiğini ve hayata geçirildiğini yahut hangi engellerle karşılaştığınıanlayabilmek için şimdiye kadar az kullanılmış bir hazine olma niteliğinikorumaktadır.Anadolu gazeteleri ve kaynak sorunuSon düşünceden hareketle birkaç önemli noktaya da değinilmesi gerekir.Millî Mücadele tarihinde ayrı, hatta sembolik bir yere sahip olan66. Bkz. Alkan (1989 a, b, c).503