PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

Birinci Dünya Savaşı'nın baçlanması erefesinde Avrupa devletleriOsmanlı Türkiyesi'ni öz aralarında bölüştürmek hakkında danışıklarabaşlamışdılar. Onların 1915-1917 yıllarda birbiri ile bağladıkları sazişlerimparatorluğun demek olar ki, bütün topraklarının elinden alınmaşını veöz aralarında bölüştürülmesini nezerde tuturdu; Doğu vilayetleri-Rusya'ya keçmeli idi; Surya ve etrafı -Fransa'ya; Mesopotamya, îzmir-Aydın demir yollarının keçdigi erazi- İngiltere'ya; Anadolu ise Almanlariçin nezerde tutulurdu.Osmanlı İmparatorluğu'nun taleyane 10 Ağustos 1920 yıl İstanbulhükümetinin Antanta devletleri ile imzaladığı Sevr barışması hukuki cehettenhail etdi. Barışmanın şartlari ile Osmanlı Türkiyesi öz ordusunuburakmalı (Antantanın nezaretine tabe olan cemi 15 bin asker saklaya bilerdi),herbi donanmasını eslinde leğv etmeli idi; Türkiye özünün Surya,Felestin, Arapistan yarımadası, Transiordanya ve Mesopotamya'daki topraklarındanmahrum olmuş, Doğu Frakiya'dakı erazisinin ekseriyetiniitirmiş (Türkiye'de şerti saklanılmış olan İstanbul ve onun etrafındanbaşga); İzmir ise eslinde Yunanistan'a verilmişdi. Ermenistan'a bağımsızlıkverilmesi ve onun erazisinin Erzurum, Van, Trapezund ve Bitlis vilayetlerinekadar genişlendirilmesi barışmada ayrıça matte gibi nezerde tutulmuştu.Kürdüştan hükümeti yaratılacağı da barışmada kayt edilirdi.Barışmanın şartları ile Türkiye'ye yalnız Merkezi Anadolu yaylası kalmalıidi. Barışmanın maliye-iktisadi meselelere hasr olunmuş matteleri bütövlüktegaretçi mahiyete malik idi. Barışmaya göre Osmanlı Türkiyesieslinde müstekil bir devlet gibi öz feliyyetini dayandırırdı. O dövrü sonralarAtatürk özü böhle deyerlentirmişti: "Osmanlı memleketleri tamamileparçalanmıştı. Ortada bir ovuc Türkün yaşadığı bir ata yurtu kalmıştı. Sonmesele bunun da bölüştürülmesini hayata keçirmekten ibaret idi. Osmanlıdevleti, onun istiklali, padişah ve halife, hükümet-bunların hamisi özmezmununu itirmiş ifadelerden ibaret idi". Böylece Atatürkün önderliğialtında Türk halkı, bir yandan emperyalismi azimkar biçimde reddederken,öte yandan da ulusal bağımsızlığını elde etmek amacıyla yiğitçe dögüştü."Ya istiklal, ya ölüm" şuan altında Atatürk ilk bakışta mümkün olmayanbir şeraitte tarihde öz layikli yerini tutmuş olan Milli özgürlük mücadelesinebaşçılık etti. Mudros barışmaşı ile başlanan (30 Ekim 1918) veSevr mükavilesi ile hayata keçirildigi zenn edilen Türk halkını Anadolutopraklarından çikartmak ve tarihten silmek istehen korhunc sihaset baştutmadı. 1918-1922 yıllarda kalebe çalmış Milli özgürlük mücadelesi bağımsızTürkiye Cumhuriyetinin yaradılması ile neticelendi.11 Ekim 1922 yılında Antanta devletleri ile imzalanan Mudanya barışmasıile bülh şaraitine kecildi. Türk ve Yunan küvvetleri arasındaki döyüşlereson koyuldu. 1 Kasım 1922 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi'ninkararı ile Saltanat ve Halifelik birbirinden ayrıldı ve Saltanat leğvedildi.566