PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

Kemalist devrim, padişahın kulu olmaya koşullandırılmış bir ümmetten,eşit ve özgür yurttaşlardan oluşan bir ulus doğması yönünde çokbüyük bir azim ve kararlılık göstermiştir. Bunun içindir ki Atatürk, öğretmenlereşöyle seslenmekteydi: "Biz sizden düşüncesi özgür, vicdanıözgür, anlayışı özgür kuşaklar istiyoruz."Atatürk, kendi döneminde kurulmasına ön ayak olduğu pek çokönemli kurumun, devlete bağımlı, tepeden inme emirlerle yönetilen bürokratikkuruluşlar olarak değil; katılıma açık, özerk bir yapılanma içindekurulmasına özen göstermiştir. Anadolu Ajansı, Telgraf Telefon AnonimŞirketi, Türk Dil Kurumu, Türk Tarih Kurumu bunlar arasında sıralanabilir.Atatürk, ekonomik alanda da katılımdan yana olduğunu göstermiştir.Bu konuda kooperatiflerin bir numaralı üyesi olmak suretiyle öncü veörnek olmak istemiştir 14 .Atatürk döneminde gözlemlenen bu genel durum, basın yayın hayatındada yansımalarını göstermiştir. "Kurtuluştan hemen sonra basının azçok özgür olduğu söylenebilir." Daha sonraki dönemlerde de bir takım kısıtlamalarave sınırlamalara rağmen, "basın hayatının hayli canlı olduğusöylenebilir". 15Kemalizm'in kendi dışındaki sola tanıdığı düşünce, ifade ve basınözgürlüğünün sınırlarının da göreli olarak belirgin bir biçimde geniş olduğunuayrıca gözlemleyebilmekteyiz.Kimileri, Halk Fırkasının altı okun içinde demokrasi ilkesine yer verilmemişolmasını, Atatürk'ün demokrat olmayışının kanıtlarından biriolarak ileri sürerler. Oysa, Atatürk'ün bizzat kaleme alarak Afet İnan'ınimzasıyla yayınlattığı "Medeni Bilgiler" kitabında, "halkçılık" ilkesinin,"demokrasi prensibi"nin eşanlamlısı olarak kullandığı anlaşılmaktadır."Bu prensibe nazaran, irade ve hâkimiyet milletin umumuna aittir ve aitolmalıdır. Demokrasi prensibi, hâkimiyeti milliye şekline inkılâp etmiştir."16Kemalizm'in yüzünün hiç bir tereddüde yer bırakmayacak ölçüdedemokrasiye dönük olduğunda kuşku yoktur.Bu nedenledir ki Mustafa Kemal, bizzat kendisinin Halife olmasıdoğrultusundaki önerileri elinin tersi ile geri çevirmiştir.Bu nedenledir ki Mustafa Kemal, yaşamının son dönemlerindeRecep Peker tarafından hazırlanan, rejimin faşist modele göre yeniden yapılanmasıdoğrultusundaki program önerisini son derece şiddetli bir tepki14. Bkz: Ahmet Taner Kışlalı, Kemalizm Laiklik ve Demokrasi, İmge, Ankara 1994, s.26-27.15. Sina Akşin, agm, s. 246.16. A. Âfetinan, Medeni Bilgiler ve M. Kemal Atatürk'ün El Yazıları, 2. Baskı, TTK Yayınları,Ankara, 1988, s.27.265