13.07.2015 Views

PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Çünkü, Devlet Demir Yollan Kırıkkale'ye ray yaptırmak istemiyordu.Fakat İnönü'nün talimatı ile mecburen ray siparişlerini Kırıkkale'ye verdiler.Türkiye'de ilk ray o zaman yapıldı. Devlet Demir Yolları bu rayınevsafına inanamadı. İnşaat Dairesi Fen Şubesi Müdürü bizim rayianAlman rayian ile mukayese için İsviçre'ye gönderdi; bizimkiler Almanraylanndan dört kat daha dayanıklı çıkınca, 1936'da, herkesin sesi kesildi."Şu noktaya gelelim: Modern sanayi teşebbüsleri için sipariş çokönemlidir. Ray yapılana kadar Askeri Fabrikalar'ın önemli ölçekte bir faaliyetiyok; kendi kendilerine çelik döküyorlar ama kapasite çok düşük.İlk sipariş İtalya'nın 1930'ların ortalannda Libya'ya ve Habeşistan'a girmesindensonra, yani Türkiye için Akdeniz'deki en büyük tehdit halinegelmesinden sonra oluyor. Milli Savunmanın mühimmat siparişi başlıyorve Askeri Fabrikalar kendilerine bir çeki düzen veriyorlar. Neden önemli?Çünkü, her sipariş bir modernizasyon getiriyor. Bundan sonraki büyükölçekli sipariş 1950'lerdedir. Makina Kimya'ya o zaman yapılan ikiönemli offshore sipariş, Selahattin Bey'in deyişiyle '1952'de AmerikalıAlbay Grossman, öteki 1957'de Almanların 750 milyon DM'lık mühimmatve mermi siparişleridir." İlkinde, Amerikalı "250 bin mermi istiyoruz,yapabilir misin?" sorusu ile gelir. Bu sipariş şansını bir önceki GenelMüdür Celal İmre şahsi gayreti ile yakalamış. Ama görevden alınmış, yerineSelahattin Bey bakıyor. Amerikalının teklifi üzerine Selahattin BeyMüşteşara gidiyor. Ama, aldığı yanıt "Vallahi bizim size hiç bir faydamızolamaz" dır! Teklif 43 dolar, halbuki Makina Kimya'nın maliyet hesabı51 dolardır. Aradaki farkı kapatmak için devlet yardım etmez mi? Devlet"Biz elimizi süremeyiz" diyor. Yönetim Kurulu Üyeleri "Bu akşam randevumvar, yarın işim var" şeklinde yaklaşırlar bu işe! Selahattin Bey yapayalnızkalır ve adamı mecburen uğurlamaya gider <strong>Ankara</strong> Garına.Ama, aklı çözüm aramaktadır. Gar'da Amerikalı "Gidiyorum, evet mihayır mı?" diyor. Selahattin Bey dedi ki, "Gar Lokantasına götürdümadamı. Teklifi orada lokantada imzaladım. Ne olursa olsun diye düşündüm.Sonra çalışıp 35 dolara malettik ve bununla büyük modernizasyonyaptık. Ciddi hamle oldu. Mermi fabrikasının ilk modernizasyonunu yaptık.Sonra 750 milyon DM'lık Alman siparişi geldi: Mühimmat Fabrikasınıtamamen yeniledik, Fişek Fabrikasını tamamen yeniledik."Dikkat edersek Selahattin Bey'in karşılaştığı üretim problemi karşısındakidüşünce, hesap ve davranış biçimi Chandler'ın modern sanayi teşebbüsünündinamizmine ve problem çözme güdüsüne uygundur. Ve buolay Türkiye'nin sınai üretim tarihçesinde hiç üzerinde durulmamış birşeydir: Bunlar Türkiye'den yapılan ilk ciddi sınai mamül ihracatıdır ve1950'lerde yapılmaktadır.Gelelim ikinci noktaya. Daha doğrusu, Cumhuriyet döneminde ikincisınai mamül ihracatına. 1925'de Kayseri'de ufak bir uçak fabrikası kuruldu,Alman Junkers uçaklarını harp uçağına tadil etmek için kuruluyor.777

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!