PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

TÜRKOLOJİNİN TÜRKİYE'DE CUMHURİYETDÖNEMİNDEKİ GELİŞMESİNİN BAZISORUNLARI ÜSTÜNEProf. György HAZAI*Avrupa'da Türklere, bu halkların diline, tarihine ve kültürüne karşıgösterilen ilginin yüzyıllara uzanan bir ananesi var. Fakat bu konuları inceleyenbilim dalı, yani türkoloji nispeten genç bir bilimsel disiplin olarakbilinmektedir. Doğuşu Avrupa'da 19. yüzyıla, özellikle bu yüzyılınikinci yarısına bağlıdır. Türkiye'de bu sahadaki çeşitli çabaların 19. yüzyılınsonunda ve 20. yüzyılın başında belirlenip kuvvetlenmesine rağmen,türkoloji Cumhuriyet'in evlâdıdır. Türkiye'de türkolojinin hem araştırma,hem de öğretme merkezleri bu dönemde ortaya çıkmakta, bu sahada çalışanlarınçevresi ve uzmanların bilimsel amaç ve metotları açık bir şekildebelirlenmekteydi.Bilimsel araştırmaların doğuşunu, gelişme yönünü ve zenginleşmesinikuşkusuz ki yeni devletin, yani Cumhuriyet'in amaçları ve ideolojisibüyük çapta etkilemekteydi. Çeşitli konularda, özellikle milli köken vekimlik sorunları ile ilgili ortaya çıkan düşünce ve tezlerde göze çarpanfarklılıklarda araştırıcıların bu ideolojiden ne kadar yakın ve uzak oluşunugörmek mümkündü.Aynı zamanda ise bu araştırmalarda Cumhuriyet ideolojisinin birnoktasında özel bir ortaklık belirleniyordu. Bu noktayı benimsemek bilimadamları için kendiliğinden anlaşılan bir ülkü idi. Bilimsel araşürmalannsanki bir ana noktasını oluşturan bu öğe Cumhuriyet'in diğer devrimlerindede temel rol oynayan modernleşme, yani batılılaşma düşüncesi idi. Budüşünce toplumsal bilimler, başta dil ve tarih araştırmaları için Avrupa'dakibilim dünyasının o zamana kadar elde ettiği sonuçları, özelliklebilimsel yöntemleri benimsemek, bütün bunları Türk halklarının dil, tarihve kültürüne ait araştırmalara uygulamaktı. Bu çabaları gerçekleştirmekyolu da belli idi: Avrupa bilim hayatıyla, var olan bilimsel kurumlarla veönder uzmanlarla sıkı bir işbirliği kurup Türkiye'yi uluslararası bilimMacar Bilimler Akademisi, Budapeşte.809