PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

yasal partilerin, sendikaların, meslekî cemiyetlerin, derneklerin faaliyetleriesasları da ayarlanmıştır. Bütün bunlar Türkiye'yi toplumun siyasal teşkilâtlanmasıbatı standartlarına çok yaklaştırdı.Öbür taraftan Batı'da kaydedilmeyen bir fenomen Türkiye'de görülebilir:Harpten sonraki yıllarda Türk anayasasının gelişmesinde ordununrolü son derece büyüktü. Malûm olduğu gibi 1961 Anayasası, onun 1971-73 yıllarında değişmiş şekli, 1982 Anayasası ordunun aktif iştirakiyle veidaresi altında hazırlanmıştır.Zikredilen üç Anayasanın kıyaslanması ilginç bir şey gösteriyor.1961 anayasası Türkiye tarihinde en demokratik olmuştur. 1971-73'de vesonra 1982'de demokratik özgürlükleri kısıtlanmış ve aynı zamanda icraiktidarının bilhassa Cumhurbaşkanın yetkileri genişletilmiştir. Bu süreçTürk toplumunun ülkenin gerçek şartlarına uygun olabilecek vatandaşınhaklan ile vazifeleri, şahsiyetin özgürlükleri ile devlette istikrar arasındamuvazemenin arayışı olarak nitelendirilebilir. Bu süreç sona varmamış,devamı vardır.Diğer şark ülkeleri ile kıyasla Türkiye'nin siyasal modernleşme tecrübesidaha sürekli ve öğreticidir. Bu tecrübe kanıtlıyor ki modernleşmesüreci çelişkili ve arasıra acıtan bir mahiyet taşımaktadır. Bu süreç çerçevesindemuhakkak olarak Batı siyasal standartları yerli geleneksel değerlerlekarşılaşmaktadır. Böylece her asrileşmekte olan toplum modern ilegelenek arasında muvazene arayışı problemi önünde bulunmaktadır.Yıllar, Türk devletinin oluşmasında çok büyük rol oynamış olan Kemalistprensiplerini kaçınılmaz bir surette denemekte, bunlara düzeltmelergetirmektedir. Bu hususta milliyetçilik ve laiklik prensiplerine değinelim.Kaydedildiği gibi Türkiye'de asrileşme arasıra acıtan bir surettegeçmiştir. Türk devlet adamlarından ismail Cem bir makalede yazdığıgibi Türkiye modernleşme sürecinde bir şiddetli kültür sarsıntısını yaşamıştır.Türkiye'nin meriyette bulunmuş olan siyasal kurumlan ile ideolojihalamından demokrasiye ve plüralizme hiç hazır olmadığı için bunlar daülke için bir sarsıntı olmuştur.Bu faktörlerin tesiri altında toplumun çoğunu kurtuluş hareketindeve Cumhuriyetin inkişafında birleştiren Türk milliyetçiliği bazı sahalardaayırıcı bir karakter almıştır. Bir Türk yazarın kaydettiği gibi "Türk bayraklarınısallayan Kemalistler, liberaller, kurt işaretleri ve üç hilalli bayraklarlaülkücüler, sosyal demokratlar... hemen herkes orada..." İşte bugünkümilliyetçilik böyle.80'li yıllarda Anavatan Partisi, "yeni milliyetçiliği" kurmak, onunçerçevesinde başlıca siyasal eğilimlerini birleştirmek, böylece milliyetçiliğebirleştirici karakter geri vermek teşebbüsünü yaptı. Bir müddet içindebu teşebbüs başarılı olmuştur.4