13.07.2015 Views

PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

60 cı yılların sonunda S. Aliyarlı "Kuzey Azerbaycan'ın Rusya ilebirleştirilmesi ve ekonomik vaziyeti" adlı ilk dolğun, çitti araştırmayapdı. 13 Bu resmi teze karşı çıkmak idi. 14 Yeni araştırmanın neticesiondan ibaret ede ki, "birleştirme" adlanan proses herbi sümürgeclik boyunduruğuidi, "birleşmenin" neticesinde Güzey Azerbaycan Rus metropolyasınıniktisadi sömürgecine ve hammal bazasına çevrilmişdi. Bu konsepsyonakarşı metbuda kampaniya başlandı, "birleşmenin" resmiideoloji esasında müterekki ehemiyeti müdafıe olundu. Bugün bu meseleüzre sifarişsiz, ancak ilimi-tarihi bakış üstünlük teşkil edir. Bu konserpsyonundüzgün olduğu Bakû <strong>Üniversitesi</strong>nin 75. yıldönümüne hesr edilmişyığıncakda en yüksek devlet seviyesinde testiklendi. 15Çarlık Rusya'nın Kafkas'da y erittiği sömürgecilik siyasetinin başlıcacehetlerinden biri de burada köklü etnodemografya deyişikligi yaratmağaçalışması idi. Ipyotrun vaktında Rus hükümeti ile sık elage saklayan Ermenikilisesi yeni Hıristiyan devletinin bölgede möhkemlenmesini arzulamaklaKafkas'da Ermenileri hehemon etnosa çevirmek ve tarihi Türk topraklarınıbenimsemek maksadleri ğüdürdü. XIX. yüzyılın evvellerindeRusya'nın Kafkas'da apardığı iri mikyaslı savaşlar şeraitinde bu planınreallaşması için elverişli zemin yarandı. Rus işğalı zamanı neinki halkınsoyadı inkar edildi, hapçine ölkenin adının- "Azerbaycan" mefhumununresmi devlet senetlerinde işlenmesi leğv olundu ve sonralar ise haritelerdende silindi. Bu vaktdan Rusya'nın resmi senetlerinde, o cümledenRusya ve İran arasında bağlanmış Gülüstan (1813) ve Türkmençay(1828) barışmalarında Kafkas Azerbaycan'ının adı yok, keçmiş hanlıklarınadları kayt olunmuşdur. 16 Yalnız 28 Mayıs 1918 yıl Azerbaycan adınındevlet anlayışı gibi Halk Cumhuriyeti terefinden testik olundu. MehmetEmin Rasulzade 1925 yılında İstanbul'da okuduğu kendimühazereleri zamanı kayt etmişdi: "Rusya idaresindeki müselmanlara"Türk" dedirtmek indi artık kazanılmış bir davadır. Yalnız "Türk" kelmesideğil, "Azerbaycan" adı da kazanılmışdır". Azerbaycan Halk Cumhuriyetidevrildikden sonra da Azerbaycan adı resmen mühafize edildi. AzerbaycanHalk Cumhuriyeti mövcudluğunun tarihi ehemmiyetinden biri demehz bu faktdır. 27 Nisan 1920 yıl istilası ile devlet faktilu bağımsızlığınıitirse de, Azerbaycan SSR gibi formal da olsa bağımsız kaldı.Bugün Azerbaycan'ın milli bağımsızlığa kavuşması Atatürkçülüğünbeyinlere ve yüreklere hakim olması için şerayit yaranmış ve bu yoldabüyük çalışmalar gerektir. Sosializm rejiminin demir perdeleri Atatürk'çü13. Bu barede bak: Taha Akyol. Azerbaycan Sovyetler ve ötesi, istanbul, 1990, s. 122,12314. Sov. İKP XXIV kurultayının kararları..., s. 3815. Bakû Devlet <strong>Üniversitesi</strong>'nin 75. yıllık yubileyine hesr olunmuş tenteneli merasimdeAzerbaycan Respublikası prezidenti H. Aliyevin nitki. // Azerbaycan gazetesi,29.XI.1994, s. 2.16. Azerbaycan tarihi, Bakû, 1996, s. 602-607; 618-624573

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!