PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

Türkiye'nin başkentinin Anadolu'da ve Ankara şehrinde seçilmesi gerektiği"vurgulanıyor. Bunu gerektiren önemli nedenlere de kısaca parmakbasılıyor: Yurdun güç ve gelişme kaynaklarını Anadolu'nun ortasındakurmak, iç ve dış güvenlik, coğrafi durum ve strateji, deniyor.Tasarı, komisyonlardan çabucak geçti ve 13 Ekim günü TBMM'deoy çokluğuyla, 27 sayılı karar olarak kabul edildi. Kararın sadeleştirilmişmetnu şudur:"Karar No. 27: Ankara şehrinin Türkiye Devleti'nin başkenti olmasınailişkin Malatya Milletvekili İsmet Paşa Hazretlerinin 2/188 sayılıyasa önerisi üzerine Anayasa Komisyonunca düzenlenen 10.X.1923 tarihlimazbata, (TBMM'nin) 13.X.1923 tarihli otuz beşinci birleşiminin ikincioturumunda okunarak olduğu gibi kabul edilmiş ve Ankara şehrinin TürkiyeDevleti'nin başkenti olması büyük çoğunlukla kararlaştırılmıştır."İşte bu kararla Ankara resmen Türkiye'nin başkenti olmuştur. Bumetin bir yasa değil, bir TBMM kararı idi. Başkent kararı, beş ay kadarsonra, 1924 Anayasamızın 2. Maddesinde şöyle yer aldı:"Türkiye Devleti'nin dini din-i İslamdır; resmi dili Türkçedir; makam(başkenti) Ankara şehridir."Bu hüküm, daha sonraki anayasalarımızda da yer almıştır ve bugünküAnayasamızın da değişmez 3. maddesini oluşturmaktadır.Başkentin Ankara'ya taşınması, İstanbul'un başkentlik tahtından indirilmesi,İstanbulluları pek hoşnut etmedi. Bazı İstanbul gazeteleri, başkentdeğiştirme kararını buruk bir dille eleştirdiler. T anin gazetesi BaşyazarıHüseyin Cahit (Yalçın), "Ankara'yı makam idare (başkent) yapmakiçin ileri sürülen esbap hiç de makul ve mantıki değildir" diye yazdı.Başkent Ankara'ya taşınınca, Türk devlet adamlarının dünyadan, uygarlıktankopmuş olacaklarını, Avrupa'dan uzaklaşacaklarını ileri sürdü."Merkez-i hükümetin Ankara'ya çekilmesinde en çok korktuğumuz şey,devlet adamlarımızın tamamıyla suni âdeta dünyadan Şeddi Çin ile ayrılmışbir muhit fikri ve ruhu dahilinde mahpus kalmaları ihtimalidir" dedi.Ankara'nın Hakimiyeti Milliye gazetesi, Tanin başyazarına cevapverdi: Başkentin Ankara'ya taşınmasıyla, Anadolu'ya uygarlık götürmeninamaçlandığını belirtti. Şöyle yazdı:"Hüseyin Cahit Beyi temin ederiz ki, Ankara'nın merkez-i hükümetittihazının en büyük âmili, bahsettiği o Şeddi Çin'i yıkmaktır!... Anadolu'yu,Anadolu ahalisini, Şeddi Çin ile bütün âlemden, medeni dünyanınbütün füyuzatından şimdiye kadar ayıran İstanbul Hükümetleri olmuştur!...Bu kerre hükümet merkezinin Anadolu'nun göbeğine intikali, ŞeddiÇin 'i kırarak Anadolu 'yu, Anadolu ahalisini hükümet vasıtasıyla, doğru-477