PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

ilde gördük: az tama bize çok ziyan getirdi. Binaenaleyh Türk, yinekaybetmemek isterse, Arab'ın bu necip îslâm kardeşinin hakikî vesamimî bir dostu olmalı ve Halep-Kerkûk hadd-i kavmîsinedindârâne riayet ederek faaliyet-i milliyesini bu hududun şumalinehasretmelidir." 24Turan sorununa gelince de:"Hudutların berisinde, milletler beyninde böyle ise, hudutların ötesindedevletler arasında evleviyetle böyle olmak lâzımdır... Turanhayali, bugün bir hayal-i mahal olmasına rağmen Moskof siyasetinibilüzum tahvif ve teşvik eyler." 25der. Ferid Bey'e göre: "Türk mefkûresi galip gelmek için dahilî ve haricîsiyasetinde itidal ve tedbiri kendine rehber etmelidir." 26 Ona göre korunmasıgereken vatan, önce "Türk ili hududunun demir kazıklan" saydığıEdirne, Rize, Rodos, ve Süleymaniye içerisindeki topraktır. 27 Şu kadar kidaha da önemlisi bu toprak içinde de Araplara gösterilecek olan itidal vetedbirin aynısı istenilmektir. Yine Ferid Bey'in dediğine göre:"Türklüğün şu mülk-i mahsusunda bile bi-perva yürümekliğimizeihtimal yoktur. Buralarda da yine mûtedil, ihtiyatperver, ve hatta lüzmundakalbimiz sızlayarak, fedâkar olmak mecburiyetindeyiz. Kürtlere,ba-husus Ermenilere, bize karşı akal-i kalîl olan şu kavim ve bumillete karşı da bugün iltizam-ı cebir ve şiddete değil, belki ihsân-ıimtiyaz ve fevaide müftakir bulunuyoruz." 28Artık söylemeye gerek yok ki Ahmed Ferid Bey terakki fikriyle birliktemilliyetçiliğin insaniyet için en sağlam ve gerekli ilke olduğu inanılanbir dönemde bu fikrin yararı olduğu kadar keskin kılıç diye nitelendirilecekbir özelliği de kavrayan bir kişiydi; ve bu yüzden "yurtta sulh,cihanda sulh" diyen Atatürk'ür savunduğu Milliyetçilik ilkesinin gerçekbir öncüsü olduğu da kuşkusuzdur.24 ibid., s. 189-190.25 ibid., s. 190.26 ibid., s. 189.27 ibid., s. 189-19028 ibid., s. 190.531