PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

Yust'un İrade-i Milliye ile ilgili bir başka gözlemi şudur: "Gazete,eğitim ve halkın (köylünün) ekonomik durumuna liberal eğilimle yaklaşıyor.Köylünün, şehir tüccarları ve simsarları tarafından sömürülmesiniprotesto ediyor, köylüye tarım işletmeciliği tavsiyelerinde bulunuyor veyönetime okülların kurulması gereğini vurguluyor." 32 Yust, devamla,Irade-i Milliye'nin kendisini bir 'Halk Gazetesi' olarak adlandırdığını daaktarıyor.Yust tarafından verilen bilgi ne kadar sınırlı ise de, en azından gazeteninniteliğini ima edecek mahiyettedir. Gazetenin, Sivas Kongresi sonrasındaher şeyden önce Kongre tutanakları, beyannameleri, MustafaKemal yahut Heyet-i Temsiliye'ye çekilmiş telgraf suretleri ve İstanbulhükümeti ve işgal kuvvetlerine karşı propaganda yazıları içerdiği birçokyazar tarafından belirtiliyor. Bu tespit gazetenin ilk devrinde doğru olmaklabirlikte, sonra niteliğini değiştirmiş olması da muhtemel ve araştırılacakönemli bir konudur.Hâlis Turgut ve Hayri Lûtfullah BeylerCoşar bu bağlamda, İrade-i Milliye'nin Sivas'ta birbirine zıt iki eşrafgrubunun birisinin eline geçtiğini belirterek bir ipucu veriyor 33 . Aşağıdaayrıntılı bir şekilde sunulmaya çalışılan, dönemin Sivas basın tarihindekigelişmeler gösteriyor ki, Millî Mücadele seyrinde, onu değişik motiflerledestekleyen ayrı güç grupları birbirine girerek kendi nüfuzlarını korumakve arttırmak için uğraştılar. Bu çekişmenin odağında Hâlis Turgut ve SığırcızadeHayri (Lûtfullah) bulunduğu için özgeçmişlerinden kısaca bahsetmekteyarar vardır.Hâlis Turgut 1886 Sivas doğumlu. 1912'de Mülkiyeyi bitirdiktensonra Sivas Vilayeti Maiyyet Memurluğuna tayin edildi. 1913 Şarkışla veDivriği Kaymakam Vekilliklerine, aynı yılın Aralık ayında Sivas VilayetMatbaası Müdürlüğüne getirildi. Mart 1914'te Sivas Belediyesi reis muavinliğineseçildi. Yedek subay olarak Kafkas Cephesinde Birinci DünyaHarbine katıldı. Ekim 1917'de Nahcıvan Mutasarrıf Vekilliğine atandı.Mütarekeden sonra Sivas'a döndü ve Sivas Kongresi toplandığı zamanMustafa Kemal'e yardımcı oldu. Millî Mücadele boyunca Sivas belediyesindedeğişik görevler aldığından, hatta kısa bir süre belediye başkanlığındabulunduğundan bahseden rivayetler de var. 1919 Anadolu ve RumeliMüdafaa-ı Hukuk Cemiyeti Sivas Şubesini kurup Sivas çevresindeteşkilatını tamamladı. Sivas Merkez Heyeti Başkanı oldu. Sonra TemsilHeyeti tarafından Zara Kaymakam Vekilliğine atandı. Nisan 1920'denAralık 1922'ye kadar Sivas Umûmi Meclisi Azalığını yaptı. Ağustos1923'de 2. dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi Sivas mebusu oldu. İlkönce Cumhuriyet Halk Fırkası üyesi idi, 1924 yılının sonuna doğru yeni32. A.g.e., s. 124.33. Coşar (t.y.), s. 118.493