PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

yınlanraaya başlanmış olduğunu açıklar. 6 Ancak yazara göre bu yayın çalışmalarıda yeterli değildir. Çünkü bunlar da sadece hükümetin her yaptığınaözensiz bir hücumla yetinirler, ve "bu suretle de bazen kaş yapalımderken göz çıkarılıyor" der. 7Sözgelimi Ermeni sorununa ilişkin Osmanlı kamuoyu eleştirilir. 8Ferid Bey'e göre söz konusu kamuoyu şöyle özetlenebilir: Ermeni isyanlarıanlamsızdır. Çünkü eğer neticesinde özerk bir idaresi kurulursa memleketleriRuslar tarafından zaptedilecek ve milliyetleri de kaybolacaktır.Eğer Osmanlı idaresi altında kalırlarsa Ermeniliğe dokunulmayacaktır.Bu görüşe karşı Ahmed Ferid Bey, "burada nazarımızdan uzak tuttuğumuzbir nokta vardır" der ki o da "evvelâ birkaç bin seneden beri yaşamaktabulunan bir milliyet ne birkaç senede ne de birkaç yüz senede ortadankalkabilir... Saniyen bizde kaybettikleri, doğrudan doğruya hayat!"Ferid Bey devam ederek "isyan meselesine gelince zulümden şikâyetikimse men edemez." der. Ferid Bey'in gözüyle Osmanlı Devletinin durumuo kadar kötü ki isyan bile reddedilemezdi.Her şeyden önce yapılması gereken, durumu değiştirmektir. Durumudeğiştirmek için kendilerini değiştirmek gerekir. Sadece Anayasanın yenidenyürütülmesiyle halkın saadetinin temin edilebileceğini inanmayan,ve mazilerini övmekle hele "müdahale ve muavenef'i eleştirmekle durumundüzeltilebileceğini inanamayan Ahmed Ferid Bey, halkın ilmî seviyeleriniyükseltmeye çalışmayı ve "teşebbüs-i şahsîye say"i vurgular. 9Böylelikle 2 yıl önce Paris'te Prens Sabahaddin ve adem-i merkeziyet taraftarlarınakarşı çıkan Ferid Bey, müdahale ve teşebbüs-i şahsi kelimelerinikullanarak ne basit merkeziyetçiliğe ne de kolaycı direniş hareketinekatılabileceğini belirtmiş ve İmparatorluk içinde ulusal hareketi sürdürenTürk olmayan uyruklara da bir dereceye kadar sempati duyabildiğini göstermiştir.Ne var ki Ferid Bey de bir Osmanlı vatanseverlerinden idi. Mezkûryazının yayınlanmasıyla hemen aynı zamanda Kahire'deki Türk gazetesindeYusuf Akçura'nın "Üç Tarz-ı Siyaset" makalesi çıktıktan sonrabuna karşılık olarak Ali Kemal'in küçümseme niteliğindeki muhalif yazısıortaya çıkınca Ahmed Ferid Bey arkadaşını desteklemek için bir makalehazırlamıştır. Gerçi bu makalede Ferid Bey, Ali Kemal'in görüş noktasınıtek tek yıkmaya çalışır; fakat sonuçta arkadaşının fikrini de kabuletmeyerek Osmanlıların ittihadını savunmuştur. Ferid Bey'e göre, olanaksızlığınıAkçura tarafından belirtilen Osmanlı milleti siyaseti, yani hakimmillete başka milletleri özümlemek siyaseti, Tanzimat'tan beri uygulanmayaçalışılan bir politikadır ve "atiyen pek parlak neticeler va'd etmesede elyevm en sehlü'l-ta'kîb, en ziyade bir politakadır.'" 0 Elbette ki Ferid6 ıbid., s. 3/a-7/b.7 ıbid., s. 3/a-8b.8 ibid., s. 3/a-9/a.9 ibid., s. 3/a-10/a-b.10 Ahmed Ferid, "Bir Mektup", Akçuraoğlu Yusuf, Üç Tarz-ı Siyaset. İstanbul: MatbaaiKader, 1911/12, s. 60.528