PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

4. İthal İkamesi Ağırlıklı İlk 3. Beş Yıllık Kalkınma Planı Dönemi,1963-1980:Türkiye'nin yaygın ve yine kendi ölçeğine göre yoğun biçimde sanayileştiğive doğal olarak da en büyük, kitlesel teknoloji transferlerini yaptığıdönemdir. Bu dönemde yerli ve yabancı özel sektörün yanı sıraKİT'ler de çok önemli teknolojiler transfer etmişlerdir. Bu transferlerdeve seçimlerde DPT'nin ve çeşitli yerlere bağlı çalışan (bir ara Ticaret Bakanlığı,sonra DPT ve şimdilerde Hazine Müsteşarlığı) Yabancı SermayeDairesi Başkanlığı'nin, sektörlere göre, yatırım büyüklük ve niteliklerinebağlı olarak, derece derece kontrol ve kriter uygulamaları olmuştur. 8 Budönem, iktisat politikaları açısından "ithal-ikameci" denilen bir aşamadır.Küçük ölçekler ve daha geri teknolojiler (kullanılmış makine ve teçhizat)kapalı gümrük duvarları arkasında kârlı çalışabilir çünkü, fiyatlar dünyafiyatları değil, milli pazardaki monopol fiyatlarıdır. "Bebek sanayiler" uygulaması,kalkınmanın ilk aşamalarında gerekli midir, değil midir?Bunun tartışma yeri burası değildir; ancak, pek çok, eski, küçük-ölçekli,orijin ülkesinde kârlı olmaktan çıkmış teknolojinin ve makinelerin ülkeyegirdiğini de inkar edemeyiz; bu da, teknolojiyi siz üretmiyorsanız, çokdoğaldır.KİT'lerin teknoloji transferleri ayrıca ele alınmağa değer bir teknolojitransferi örnek olaylar seti oluşturur. Sovyetler Birliği ile yapılan paketprogram (Isdemir, Seydişehir Alüminyum), Batı kökenli Erdemir, KaradenizBakırları (Finlandiya'nın henüz denenmemiş yeni bir "smelting"teknolojisi girdi), Kayseri Çin-Kur, Uludağ Volfram gibi metalürji alanındakikimi başarılı, kimi hayli başarısız bir çok seçimin devlet kademelerindenasıl yapıldığı araştırılmalıdır. 9 Ancak, makro seçimin nedeni, örneğin,Sovyet teknolojisi, 1930'lardaki Birinci Sanayi Planı'nın tercihlerinebenzeyen, çeşitli iktisadi ve siyasi şartlar altında, o zamanki hükümetinsiyasi bir kararı olmalıdır. Bir anlamda kısıtlı bir teknolojik bir seçim kararıdır;Eğer serbest piyasadan alüminyum teknolojisi almak mümkünolamamışsa, mali güç yetmezliği veya bu alandaki Batı oligopolü Türkiye'ninüretici olmasını istememişse, Sovyet teknolojisinden başka seçenekkalmamıştır. Ancak, Sovyetler'de, birden fazla teknoloji ve ölçekvarsa, bu seçimi Türk uzmanlar mı yapmıştır yoksa bir Sovyet Bürokratı,"bu sizim için iyidir" diyerek, bu seçimi bizim adımıza mı yapmıştır?Bunlar da devlet arşivlerinden ve hâlâ yaşayan, o zamanın politikacı vebürokratlarından öğrenilmelidir.8. Örneğin, bir zamanlar çok pahalı bir kiralama yöntemiyle kullanılan bilgisayarlarınkamu ve özel sektör talepleri, DPT, DİE ve Bakanlık uzmanlarından oluşan bir komitetarafından değerlendirilirdi. O zamanki bilgisayarların gücü bugünkü basit bir PCnin de çok altındaydı.9. Doktora öğrencim Metalurjist Esin Yörük, Türkiye'nin bu alanda yaptığı teknolojitransferleri ve seçimleriyle ilgili bir doktora tezi hazırlamaktadır.757