PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

(1917) bulunuyor, Giresun'da Işık (1918), Trabzon'da İkbal (1909) ve İstikbal(1918) 12 .2. 1922 yılına gelindiğinde Anadolu'daki basın hayatı öylesine ilerlemiştiki, o yılın ortalarında en azından 60 süreli yayın organı çıkmaktaydı.Aralarında Millî Mücadele'nin erken safhasında yerel müdafaa-ıhukuk cemiyetlerinin organları niteliğinde çıkan Ayıntap (Gaziantep),Yeni Adana (Adana), Babalık (Konya), Açıksöz (Kastamonu) 13 ve İstikbal(Trabzon) bulunuyordu. Bazıları da Millî Mücadele'nin sıcak günlerindekuruldu: Anadolu (Antalya), Misak-i Millî (Kayseri) 14 ve Satvet-iMilliye (Harput) gibi.3. Öte yandan, o senelerde yayınlanmış gazete ve dergilerin sayısı,Anadolu'da Millî Mücadele öncesi ve içinde ne kadar değişik politik veideolojik bakış açılarının bulunduğunun bir simgesidir. Ancak ortak olduklarıtek bir konu vardı: Anadolu'dan çıkarılması gereken düşman(lar).Değişik müdafaa-ı hukuk cemiyetleri organlarından başka milliyetçiliğinfarklı temsilcileri vardı, İttihatçı ve onların muhalefetinde olan Itilâfçıbasın, bazı sol görüşlü veyahut Hilâfetçi-tutucu gazeteler de yer yer bulunuyordu15 .Bugün hâlâ bu gazetelerin çoğu hakkında, Yust'un 'Kemalist AnadoluBasını' başlıklı eserinde 1922 yazdıklarından fazla birşey bilmiyoruz.Bunun ötesine giden, Coşar'ın 'Milli Mücadele Basını' eserinden öğrendiğimizönemli birkaç anekdot var. Halbuki, Türkiye basın tarihinin buönemli yıllarının sistematik bir tetkiki henüz yapılamamıştır. Bununla birlikte,Anadolu gazeteleri tarihsel bir kaynak olarak kullanıldığında, MillîMücadele'nin - taraftarları ve karşıtlarının bakış açılarından - bölgesel veyerel gelişmesine dair çok ayrıntılı bilgi edinme fırsatının bulunacağındankuşku yoktur.Sivas Kongresi ve İrade-i MilliyeSivas Kongresi toplanmadan evvel, Mustafa Kemal Anadolu'dakiMillî Mücadele'nin başarılı olabilmesi için, millî hareketin propagandası-12. Bkz. Albayrak (1994), s. 243-244; 63-66; 99-118.13. Bkz. Demircioğlu (1982), S. 63-79. Orada şu ilginç tespitler yapılmaktadır: "GazetimizKuvvayı Milliye ile doğmuş ve Kuvvayı Milliyenin ceryanı inkişaf ve terakkisinitakip etmiştir." (s. 73). "Gazete çıkaracağız. Fakat nasıl ve ne ile, beş on paramızvardı bunu böyle sarf edebilirdik. Fakat bu para ancak üç ay yahut beş ay gazeteyi yaşatabilirdi:Sonra en mühim mesele gazetecilik nedir hiç bilmiyorduk. Böyle en nazikbir zamanda düşmanların, sarayın divanı harplerin bütün milletin nıshı hayatını kemirmekiçin diş biledikleri bir zaman da bu kadar maddi noksanlıklarla (Milli)ci birgazete çıkarmak ne demekti. Fikrimizi açtığımız büyüklerin ekserisi bize bu husustanasihat etti..." (s.64).14. Bkz. Önder (1972), s. 49-50.15. Yust Anadolu basını 5 grup olarak tasnif ediyor: 1. Tutucular: Itilâfcılar, İngilizciler;2. Liberal Milliyetçiler; 3. Anadolucular; 4. Radikal Milliyetçiler: İttihatçılar; 5. HalkKomünistleri. Yust (1995), s. 151-153; bkz. Koloğlu (1984), s. 57.489