PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

firmalarının istedikleri ülkeden, istedikleri teknolojileri seçmelerinikısıtlar.Az gelişmiş ülkelerin yatırımcıları (özel girişimcileri ve yatırımbaşındaki bürokratları) teknolojik bakımdan çok bilgili ve bilinçliolmadıkları gibi, özellikle, düşük gelirli bürokratları ifsada müsaittir.Buralarda iyi bir enformasyon servisi için alt yapı ya yokturya da fazla etkin çalışmaz. Bu faktörler de, finans ve siyasi kısıtolmasa bile, sağlıklı bir teknoloji seçimini engeller; kötü, eski (obsolete),ne olduğu bile bilinmeyen ve hatta serbest mal niteliğindekiteknolojiler, çok yüksek fiyata, aleyhte şartlarla alınabilir. Bukategoriye, iyi, uygun bir teknolojinin, yüksek fiyatla, kötü şartlarlaalınmasını da ekleyebiliriz.Gelişen ülkelerde devletin, (siyasi kararların) yatırım projelerindeönemli rol oynadığım belirtmiştik. Genelde piyasalara müdahaleedilmesi, gümrük tarifeleriyle sık sık oynamak, korumacı eğilimler,teorik olarak, kaynak dağılımında optimaliteden uzaklaştıranfaktörler sayılsa da, doğrudan proje bazındaki müdahaleler de seçimleriolumsuz etkiler.Ayrıca, bu ülkelerde, teknoloji seçimlerini, şu veya bu şekilde etkileyenbir çok mevzuat bulunabilir. Bazen, bu mevzuat teknolojiyi,baştan belirlemektedir. Başka bir açıdan, küçük üretici modelinegöre hazırlanmış (gıda, giyecek satın alımı, bina inşaatı vb.işler için) ihale sistemleri, ileri teknolojileri satın almak için gerçekbir engeldir.Günümüzde teknoloji, değerli bir meta olarak, ayrıca üretilmekteve bunun bir pazarı oluşmaktadır. Uruguay Round görüşmeleri sonucundaortaya çıkan Marakeş Nihai Senedi'ne (15 Nisan 1994)bağlı, başta "Ticaret Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları anlaşması"TRIPS (Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual PropertyRights) olmak üzere, yeni kurulan Dünya Ticaret Örgütü(WTO) ile Avrupa Topluluğu denetiminde, teknoloji ticaretini düzenleyenbir çok uluslararası anlaşma mevcuttur. Artık, teknolojininüretilmesi (sırf teknoloji üretimine yönelmiş araştırma firmalarıhızla çoğalmakta, bunlar, Silicon Valley'de sık görüldüğügibi, sipariş üzerine, diğer firmalar için A&G yapmaktadırlar);ayrı bir ekonomik sektör, ayrı bir uğraşı haline gelirken, ticaretiyani bunun pazarlanması ya da teknolojinin aranıp, satın alınmasıda ayrı bir uzmanlık hatta meslek dalına dönüşmektedir. Oysa,Türkiye'nin ilk sanayileşme sürecinin yaşandığı yıllar,1920'lerden 1970'lere değin, genelde, içerilmiş teknolojilerin birpaket olarak pazarlandığı ve pazarlama-satın alma tekniklerininfazla geliştirilmediği, hatta hiç bilinmediği, teknoloji seçim ve