PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

önceleri haftada bir çıkarken daha sonra haftada iki ve bazen de 5 gün yayımlanır21 .Gazetenin çıkarılmasındaki ilk pürüzler ve personelin, İttihatçı olmayankemalist propaganda yaparak cürüm işlemekten korktukları, görevlikişiler tarafından anekdot şeklinde anlatılır 22 . Bunun dışında literatürde,Mustafa Kemal'in, gazetede neşredilmek üzere birkaç makaleyi, özellikleFerit Paşa kabinesini ağır bir şekilde eleştirdiği 'Hareket-i Milliyenin Esbabı'başlıklı ilk başmakaleyi, İsmail Hami'ye dikte ettiğinden bahsedilmektedir.İsmail Hami söz konusu makalenin altına kendi imzasını koyduğuiçin, birçok yazara göre, Mustafa Kemal ile İsmail Hami'nin arasıbozulmuştur 23 . İlk zamanlarda, Mustafa Kemal'in Türk halkına yönelttiğibeyanname ve mesajlar, Sivas Kongre tutanaklarından bazı bölümler gazetedeyayınlandı. Gazetenin, işgalci kuvvetlerin kontrolünden kaçırılmakiçin yerel makamların resmî zarflarına konularak, Anadolu'nun birçokyerine ve hatta İstanbul'a dahi gönderilmiş olduğu belirtilmektedir 24 .Bunun gibi çok genel bilgiler Aşkun (1963), Coşar (t.y.), Oral (1973)ve Şapolyo (1969) tarafından, kısmen detaylı bir şekilde kaynak gösterilmeden,toplanmaktadır. Bundan sonra uzun bir zaman birçok yazar yenibilgi eklemeden, sadece bu bilgilere dayanarak yazı yazmışlardır 25 .Çoğu yazarın ifadelerinde, Mustafa Kemal 1919 Aralık ayındaHeyet-i Temsiliye ile birlikte Sivas'dan Ankara'ya gittikten sonra İrade-iMilliye gazetesinin kontrolden çıktığı aktarılıyor. Buna göre, MustafaKemal gazeteyi ilk önce Ankara'ya götürmek istemiş, fakat bu isteğiyerel eşraf tarafından reddedilmiştir 26 . Bunun üzerine Mustafa Kemal1920 yılının başında Ankara'da 'Hâkimiyet-i Milliye' gazetesini kurmuştur.Bu gazetenin Millî Mücadele'de bundan böyle ayrı bir yere sahip olacağı,kemalist milli hareketin en önemli propaganda aracı ve Anadolu gazetelerininçoğu için en önemli haber kaynağı olacağı bir gerçektir.21. Oral (1973), s. 41. Sarısözen (1941), ilk sayıları hemen tükendiğine göre tirajın arttırılmasızorunda kalındığını aktarıyor.22. İmtiyaz sahibi Selâhattin Ulusalerk ve Abdülkadir Sarısözen İrade-i Milliye gazetesininkuruluş tarihinin bir yıldönümünde 14.9.1941 tarihli Ulus gazetesinde bu gibi bilgilervermektedir. Bkz. Aşkun (1963), s. 161-168; bu olaylara şahit olanların birkaçönemli hatıralarını aktarıyor.23. Bkz.: Şapolyo (1969), s. 192; Güz (1991), s. 34; ve Coşar (t.y.), s. 114.24. Goloğlu (1969), s. 254; orada bu olaya şahit bir memurun ifadesi veriliyor.25. Bkz.: İnuğur (1993), S.352-353; Öztoprak (1981), s.ll ve 385; Güz (1990), s.33-35;ve Yıldırım (1992), s.325-330. Bazı yazarlar da eski eserlere dayanarak orada bulunanhatalar da yeniden üretmiş bulunuyorlar, örneğin İrade-i Milliye gazetesinin ikisütun üzerine kurulduğu ifadesi: bkz. Şapolyo (1969), s. 192; İnuğur (1993), s.352;halbuki bu, ancak gazetenin ilk 3 sayısı için doğru, daha sonra üç sütun üzerine, 19.Nisan 1921 tarihli no. 68'dan itibaren dört sütun üzerine kurulmuştur; no. 254 (3 Kanunevvel1922) 5 yahut 6 sütunlu çıkmışUr.26. Bkz.: Aşkun (1963), s. 164-165; Coşar (t.y.), s.64; Yıldırım (1992), s.329, Sarısözen(1941), s.5'e atfederek; Oral (1973), S.41.491