PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

de, teknoloji transferiyle iç içe girmiş karmaşık bir süreçtir. Teknoloji seçiminintransfer (satış) şartlarından ayrılması güç olduğu gibi, bir çok durumda,transfer edilebilme şartları, teknoloji seçimine gerek bırakmaz;diğer koşullar yani finansman, siyasi-askeri kısıtlar, bilgisizlik (enformasyoneksikliği) ve teknolojik cehalet (enformasyonu yeterince değerlendirememek)seçilecek teknolojiler setini tek alternatife indirgeyebilir.Bu kısıtları, kısaca, şöyle sıralayabiliriz:- Neo-klasik teoriye aykırı da olsa, teknoloji, özellikle üretim teknolojileri,hiçbir şekilde serbest mal değildir, niteliğine ve yeniliğinegöre artan fiyatları vardır. Bazı durumlarda, fiyatı da yokturçünkü, sahibi (firma veya devlet) tarafından satılmaz ve devredilmez.Genelde, bir teknoloji tekelini ifade eden bu durumda, şuveya bu şekilde satış kararı verilirse, tekel fiyatlaması (monopolypricing) uygulanır ve "açık artırma" yaşanır.- Bazı teknolojileri, firmaları satmaya razı da olsa, bulunduğu ülkelerveya uluslararası anlaşmalar tarafından bu satışlar önlenir.ABD'de Hükümet (State Department, Pentagon ve Department ofCommerce); NATO (COCOM), Soğuk Savaş döneminde, DoğuBloğuna ve güvenilmez Üçüncü Ülkelere stratejik mal ve teknolojilerinsatışını önlüyordu. B.M.'in Nükleer Yayılmayı Önleme(Nuclear Non-Proliferation) Anlaşması ve Uluslararası AtomEnerjisi Ajansı da (IAEA) nükleer teknolojilerin transferini denetlemektedir.Bu nedenle, nükleer santral kurmak için, yakıt tipi veona bağlı bir santral tipini seçmek, yalnız teknik ve fınans değil,siyasi bir denge sorunudur.- Sanayileşmenin ilk aşamalarında, makine ve teçhizata "içerilmiş"(embodied) teknolojiler, genelde fiziki yatırım süreci ile transferedilebildiği için, teknoloji vericisinin (donor) ortak veya tek başınadoğrudan yatırıma (foreign direct investment) razı olması gerekir.Çünkü, alıcı, tek başına, "içerilmemiş" (disembodied) teknolojileri"patent, licence, know-how" anlaşmaları yoluyla transferedecek sermaye ve teknik bilgi birikimine, sanayi alt-yapısınasahip değildir. Sanayileşmenin belli bir aşamasına gelindiğinde,ürün ve üretim teknolojileri, içerilmemiş olarak transfer edilebilir.Bu aşamadan önce, teknolojinin gelmesi, yabancı sermayenin (yatırımcının),projeyi, kendi vereceği teknoloji ve makine açısından,feasible bulması gerekir ki, bu da, o ülkedeki yabancı sermaye vevergi mevzuatına bağlı bir husustur. Bu noktada, teknoloji seçimikonusunda, alıcının fazla bir rolü olmadığı anlaşılır.- Fakir ülkeler, genelde, teknoloji transfer eden yatırım projelerini,yabancı devletlerin veya uluslararası kuruluşların verdiği kredilerlegerçekleştirirler. Bu kredilere bağlanan şartlar, o ülkenin veya743