PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

aşlamıştır. Türkiye'de teşkilatlanmış kadın hareketi Mustafa Kemal'inadına bağlıdır. Atatürk'ün kadınlara ve haklarına özel bir saygısı vardı.Kadınlar için söylediği sözler de (çağdaş, gelecek, az sözlüler, rüyadagördüklerimiz vb.) bunu kanıtlıyor. Atatürk'ün hayatını konu almış yazarlaragöre, kadına saygı, Atatürk'ün çocukluğuna bağlıdır. Daha çocukluğundakadına saygı duygusunu hissetmeye başlamıştır. Annesi ZübeydeHanım, kızkardeşi Makbüle ve genel olarak ailesi ve akrabaları Atatürk'üngerçekleştirdiği birçok reformun girişimcileri olmuştur. Atatürktoplumun gelişmesini kadının katılması ve kalkınması olmadan düşünemezdi.Bunun için yasa yoluyla, üretimde, devlet makamlarında, yasamamakamlarında, eğitimde ve diğer alanlarda erkek ile kadın arasındaki eşitlikilan edilmiştir.Mustafa Kemal'in genel olarak reformları, özellikle kadın reformlarıZogucu Arnavutluk'ta iki farklı yankı bulmuştur, ilerici basın bu reformlarıcoşkuyla karşılayarak Türk kadınının ülkesinin siyasi hayatına katılmasınıtakdirle karşılarken, devlet basını reformları yalnız çarşafın kaldırılmasıylaindirgemeye çalışmıştır. Böylece Arnavutluk'ta devletmakamlarının bu taleplerin karşısında korkusu ifade ediliyordu. Daha1923 yılında Arnavut yurtsever yazan Mihal Grameno Türk parlamentosundabir kadının seçilmesiyle ilgili olarak bazı Arnavut milletvekillerininfanatik tutumuyla alay ederek şöyle yazmıştır: "Maazallah... biz şerefliadamlar bir kadının parlamentoya girmesini kabul etmeyiz. Bir kadınınmecliste bulunmasına izin vermediğimizi göstermek için, bizim uçaklarve denizaltılarıyla Türkiye'ye savaş ilan edeceğiz." Kemalist Türkiye'dekadının konumu hakkında geniş bir devrim yapılırken, Arnavutluk Kraliyeti'ndebazı ilerici unsurlar kadın sorunlarını basında yansıtmaya çalışıyordu.Savaş iki ülkenin kadın hareketinde bir dönüş noktası idi. Kadınlarınhangi durumlarda silaha sarılarak savaştıkları bilinir. Arnavut ideologu veAbdül Frasheri'nin kardeşi Şemsettin Sami Frasheri şöyle yazmıştır: "Birsavaş sırasında kadınlann hangi cephede bulunduklarına bakın. O tarafhaklıdır, çünkü kadın dayanılmaz bir durum olmadıkça silaha sarılmaz."Bu anlamlı sözlerin doğruluğunu Türkiye'de antiemperyalist devrim gibiArnavutluk'ta antifaşist savaş da göstermiştir. 1923 yılında MustafaKemal bir konuşmasında şunları söylemiştir: "Anadolu'da kadınların çabalarınıdünyanın başka bir ülkesinde ya da halkında göremeyiz. Dünyadahiç bir kadın Anadolu kadınının halkın kurtuluşu ve zaferi uğruna verdiğihizmeti veremez."Arnavutluk'ta da kadınlar özgürlük ve demokrasi ülküleri adına AntifaşistDünya İttifakının parçası olan savaşa önemli bir güç olarak katılmıştır.6000 Arnavut kadını silaha sarılarak kocaları ve kardeşleriyle birliktesavaşmış, diğer yüzlerce ve binlercesi de geri cephede faaliyettebulunarak savaşı var güçleriyle desteklemiştir.554