PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

Özkaya, Genelkurmay Askerî Tarihi ve Stratejik Etüd Başkanlığı,Atatürk Arşivinde bulabildiği belgelere dayanarak İrade-i Milliye iİe ilgilibirçok yeni bilgi eklemiştir. Yazar, 1920 yılının başında İtilaf devletleriAnadolu'ya karşı basın ve haber blokajı uyguladıklarından, bu gazeteninhemen hemen tek haber kaynağının Hâkimiyet-i Milliye ve daha sonra daAnadolu Ajansı olduğunu tespit etmiştir 27 .Gazetenin 1920 yılında Anadolu'daki abone olanlara gönderilişi ileilgili çeşitli düzensizliklerin söz konusu olduğu da Özkaya tarafındangösterilmiştir. Abone olanlar Ankara'ya direkt başvurarak gazeteden şikayetçiolmuşlar ki, Mustafa Kemal bizzat bu konuya ilgilenmek zorundakalmıştır 28 .Mustafa Kemal Sivas'tan ayrıldıktan sonra İrade-i Milliye Hâlis Turgut29 tarafından yönetildiğinde, gazetenin kemalist fikirlerden saparakbölgeciliğe kaymış olduğu birkaç yazar tarafından belirtiliyor. İddia edilenbu eleştirel tutum ile ilgili bir açıklık bulunmuyor.Her ne kadar eleştiri yapmış ise de prensip olarak Millî Mücadele'nintaraftarı olduğu tahmin edilen bu gazetenin niteliğini tespit etmekiçin Yust en azından birkaç ipucu veriyor. İrade-i Milliye'nin dış işlerindeAnkara'nın görüşünü paylaşarak işgalci kuvvetlere karşı sık sık ağırbir polemiğe girdiğini dile getiriyor. Yazar, gazetede zaman zaman birRus-Türk dostluğumdan bahsedildiğini, Moskova'da imzalanan Türk-Rus-dÖstlUk anlaşmasının birinci yıldönümü (Mart' 1922) vesilesiyle buolaya bir başyazı ayıran az sayıda taşra gazetelerinin biri olduğunu yazıyor30 . Yust'un, Anadoiu taşra gazetelerinin bir istisnası olarak, İrade-iMilliye'nin Ankara'da toplanan Büyük Millet Meclisi'nin yapısına yönelikyorumlar yaptığı yolundaki tespiti de dikkate değerdir. Yust, gazeteninbir makalesinden Büyük Millet Meclisi'nin yapısı ile ilgili şunu aktarıyor:"Batının tüm hukuk ilmi yasalarına rağmen, Meclis(,) bünyesindeyürütme ve yasama görevini yürütüyor. Bu haliyle, görülmemiş ağır koşullaraltında varlığını kanıtlamış ve kabul ettirebilmiştir. Bu nedenle tarihtegörülmemiş bir örnek teşkil ediyor. (...) BMM yönetimi ne monarşikanayasal, ne cumhuriyet yönetimidir. BM Meclisi'ni yaratarak, Türklerdünyada en gelişmiş en ideal dördüncü yönetim tarzını yaratmış oluyorlar.Bu nedenle tüm ülkeler, zamanla bu hükümet formülünü benimsemekzorunda kalacaklardır." 3127. Özkaya (1985), s. 911.28. Özkaya (1985), S. 903-904; başka bir yerde (s. 909) Özkaya, Nazillili Mevki KomutanıServet Bey'in Mustafa Kemal'a çektiği bir telgrafta (14.1.1920) İrade-i Milliye'nindili üzerine şikayetlerde bulunduğunu belirtiyor.29. Mevcut sayılardan görüldüğü gibi imtiyaz sahibiliği her zaman Selâhattin Ulusalerk'teidi.30. Yust (1995), s. 123-124.31. A.g.e., s. 124.492