PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

lar vardır. Bir sınıfın çıkarını korumak için kurulan bir partiye karşılık,diğer bir sınıfın çıkarını korumak maksadıyla bir parti kurulur. Bu pek tabiidir."12Bir rejimin demokratikliğinin ölçüsü, çağının diğer ülkelerindeki rejimlerlekarşılaştırılarak da ortaya konulabilir. Bu çerçevede yapılacak birkarşılaştırma, Atatürk döneminde ülkemizde yürürlükte olan rejimin demokratiklikdüzeyinin, aynı dönemde, değil Ortadoğu veya Arap ülkelerinde,Avrupa ülkelerinde görülenlerden de daha ileri olduğu sonucunuortaya çıkarır.Batıda o dönemde, İtalya'da faşizm egemendir. Almanya'da nazizmtırmanışa geçmiştir. Fransa, hızla nazi egemenliği altına girmiştir. DoğuAvrupa'da da durum farklı değildir. Batıda diktatörlüğe kaymış olan ülkelerinhepsinde, Türkiye'de Atatürk döneminde görülen durumdan farklıolarak, ırkçılığın, azgın bir Yahudi düşmanlığının ve azgın bir sol düşmanlığınınkol gezdiği bilinmektedir.Kuşkusuz, Batıda yukarıda değinilen ülkelerin dışında İngiltere veABD gibi ülkeler de bulunmaktadır. Bu ülkelerle yapılacak bir karşılaştırmada Atatürk dönemi Türkiye'si açısından olumsuz bir yargıya varmamızsonucunu doğurmaz. Yeter ki bu ülkelerin demokratiklik düzeyi değerlendirilirken,egemenlikleri altında bulunan tüm toprakların ve tüminsanların durumu nazara alınarak yargıya varmak gerektiği unutulmasın.İngiltere, yalnızca adadan ibaret değildir ve Büyük Britanya olarakele alınması gerekir. İngiltere "köpekler ve Çinliler giremez" türündenlevhalarla donattığı Çin'de, Hindistan'da ve tüm sömürgelerinde yaptıklarıylabirlikte düşünüldüğünde; keza, ABD, günümüze dek ülkesindekizencilere karşı uyguladığı politikayla... birlikte değerlendirilince; Kemalistdönemin demokrasi ve insan hakları sicilinin göreli olarak bir haylidüzgün olduğu sonucuna varmamak mümkün değildir.Atatürk döneminin demokratiklik düzeyi irdelenirken, demokratikkatılımın ne ölçüde sağlanmış olduğuna da bakmamız gerekecektir. Bukonudaki tespitler ortaya konulurken, 1924'te seçmen yaşının 18'e indirilmesive 1934'te kadınlara seçme ve seçilme hakkının tanınması öncelikleakla gelir. Gerçekten de henüz ortada belirmiş bir talebin bulunmadığı birdönemde gençlerin ve kadınların siyasal katılım hakkının tanınmasınaböylesine özen gösterilmiş olması son derece anlamlıdır. Ayrıca, unutmamamızgerekir ki demokratiklik açısından örnek sayılan pek çok ülkedebile kadınların siyasal haklarını elde etmeleri, çok daha sonraki dönemlerdeve çetin mücadeleler pahasına mümkün olabilmiştir.Siyasal katılımın sağlanması açısından çok büyük önem taşıyan,fakat nedense, üzerinde yeterince durulmayan çok önemli bir gelişme de12. Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri, cilt: 2, s. 101.263